Το Τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας άρχισε να λειτουργεί το ακαδημαϊκό έτος 1986-87 και είναι το μοναδικό πανεπιστημιακού επιπέδου Τμήμα κατάρτισης ελληνόφωνων μεταφραστών και διερμηνέων συνεδρίων.
Η διάρκεια σπουδών είναι τετραετής και χωρίζεται σε οκτώ εξάμηνα, από τα οποία το Ζ' εξάμηνο φοίτησης γίνεται υποχρεωτικά σε πανεπιστήμιο του εξωτερικού σε μία από τις εξής χώρες: Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Γερμανία, με έξοδα του Ιονίου Πανεπιστημίου.
Το ωρολόγιο πρόγραμμα του Τμήματος είναι οργανωμένο σε δύο μεγάλους κύκλους σπουδών. Στη διάρκεια των τεσσάρων πρώτων εξαμήνων οι φοιτητές μυούνται προοδευτικά στη θεωρία και την πράξη της μεταφραστικής διαδικασίας στο πλαίσιο του θεωρητικού μαθήματος Θεωρία και Πράξη της Μετάφρασης και των εργαστηριακών μαθημάτων Μετάφρασης. Για να δημιουργηθεί ένα καλό υπόβαθρο γενικών, αλλά απαραίτητων γνώσεων προσφέρονται επίσης μαθήματα που ανήκουν στο ευρύτερο πεδίο της Γλωσσολογίας, ξένων Πολιτισμών και Λογοτεχνίας, Οικονομικής Γεωγραφίας, Δικαίου, Πολιτικής Επιστήμης, Οικονομικής Επιστήμης, Φιλοσοφίας κ.ά.
Ο δεύτερος κύκλος είναι σχεδόν αποκλειστικά αφιερωμένος στις Ειδικές Μεταφράσεις, δηλαδή την Οικονομική-Πολιτική, την Τεχνική και τη Λογοτεχνική, οι οποίες αποσκοπούν στη προσφορά εξειδικευμένης γνώσης και εμπειρίας.
Κάθε πτυχιούχος του Τμήματος παρακολουθεί υποχρεωτικά 1248 διδακτικές ώρες μετάφρασης. Πιο αναλυτικά παρακολουθεί:
Γενική αρχή της εκπαιδευτικής πολιτικής του Τμήματος είναι η διδασκαλία των μεταφράσεων και της διερμηνείας προς τη γλώσσα-στόχος να γίνεται από διδάσκοντες που έχουν μητρική τη συγκεκριμένη γλώσσα. Οι γλώσσες εργασίας, που διδάσκονται στο επίπεδο της μετάφρασης και της διερμηνείας από και προς την Ελληνική, είναι σήμερα τρεις: η Αγγλική, η Γαλλική και η Γερμανική. Στο ωρολόγιο πρόγραμμα έχουν, επίσης, ενσωματωθεί η Τουρκική, η Ιταλική και η Ολλανδική και από το ακαδημαϊκό έτος 1998-99 θα προσφέρεται και η Ισπανική (με προοπτική, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, παροχής βεβαίωσης επάρκειας γνώσης της).
Τέλος, ο φοιτητής οφείλει να εκπονήσει στο τέλος των σπουδών του μια Πτυχιακή Εργασία, της οποίας το αντικείμενο συνήθως είναι η μετάφραση και ο σχολιασμός κάποιου κειμένου (λογοτεχνικού, οικονομικού, τεχνικού, κ.τ.λ.) ή η σύνταξη γλωσσαρίων σε ειδικά πεδία της γνώσης (π.χ. Βιολογία, Χημεία, Δίκαιο, Γεωπολιτική, Μηχανολογία κ.τ.λ.). Η Πτυχιακή Εργασία παρακολουθείται από τρεις ειδικευμένους καθηγητές του Τμήματος και υποστηρίζεται δημοσίως όπως ακριβώς και οι Διδακτορικές Διατριβές, υπό την προϋπόθεση ότι ο εν λόγω φοιτητής έχει εκπληρώσει όλες τις άλλες υποχρεώσεις του.
Οι επιστημονικοί και στρατηγικοί στόχοι του Τμήματος επιτυγχάνονται με την έρευνα, τη διοργάνωση διεθνών επιστημονικών συνεδρίων και σεμιναρίων, την έκδοση της Επιστημονικής Επετηρίδας του Τμήματος και του περιοδικού "Γλώσσα Πολύτροπος" το οποίο περιλαμβάνει κείμενα διδασκόντων και φοιτητών του Τμήματος, την εκπόνηση διδακτορικών διατριβών και μονογραφιών, τη συνεργασία με άλλα πανεπιστήμια της ημεδαπής και της αλλοδαπής κ.ά.
Τέλος, το Τμήμα έχει καταθέσει στο Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων προς έγκριση πρόταση για λειτουργία Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Επιστήμη της Μετάφρασης, το οποίο προβλέπει τρεις ειδικεύσεις: