ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ
[ΙΣΤ] ΙΣΤΟΡΙΑ
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ III. Αρχαία Ελληνική Επιγραφική
Καλομοίρα ΜΑΤΑΡΑΓΚΑ
Εισαγωγή στην αρχαία ελληνική επιγραφική. Μετάφραση και σχολιασμός επιγραφών ιστορικού περιεχομένου του 6ου, 5ου και 4ου π.Χ. αι.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: R. Meigs - D. Lewis, A Selection of Greek Historical Inscriptions, 1989. Στ. Κουμανούδης - Α. Ματθαίου, Αρχαίες Ελληνικές Επιγραφές. L. Robert, Les ιpigraphies et l’ιpigraphie grecque et romaine, στο L’Histoire et ses mιthodes. A. G. Woodhead, The Study of Greek Inscriptions, 1992. B. F. Cook, Reading the Past, Greek Inscriptions, 1995.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΛΑΙΟΓΡΑΦΙΑ KAI ΔIΠΛΩMATIKH
Δημήτριος ΣΟΦΙΑΝΟΣ
Γενική εισαγωγή στην ελληνική παλαιογραφία (χειρόγραφοι κώδικες βυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου). Συγγενείς προς την παλαιογραφία επιστήμες. Χειρόγραφοι κώδικες και υλικά γραφής τους (πάπυρος, περγαμηνή, χαρτί). Η συγκρότηση ενός κώδικα. Η γραφή και τα διάφορα είδη της (μεγαλογράμματη, μικρογράμματη, επισεσυρμένη, βραχυγραφίες και επιτμήσεις). Βιβλιογραφικά εργαστήρια (Scriptoria). Κωδικογράφοι-βιβλιογράφοι, κωδικογραφικά και κτητορικά σημειώματα, ενθυμήσεις κ.ά. Υδατόσημα ή υδατογραφήματα (filigranes). Χρονολόγηση τον κωδίκων και άλλα απαραίτητα στοιχεία καταλογογράφησής τους. Μεγάλες συλλογές ελληνικών κωδίκων και συστηματικοί κατάλογοι. Η σημασία των χειρογράφων για την παράδοση των φιλολογικών, ιστορικών και άλλων κειμένων της κλασικής, βυζαντινής και μεταβυζαντινής γραμματείας. Φροντιστηριακή άσκηση των φοιτητών στην ανάγνωση ελληνικών χειρογράφων διαφόρων ειδών και εποχών.
Εισαγωγή στη Βυζαντινή διπλωματική. Είδη και κατηγορίες εγγράφων (πολιτικά, εκκλησιαστικά, ιδιωτικά, αυτοκρατορικά χρυσόβουλλα, προστάγματα, ορισμοί, πατριαρχικά σιγίλλια, συνοδικές πράξεις κ.ά.). Εξωτερικά και εσωτερικά γνωρίσματα (ύλη, γραφή, γλώσσα κ.ά.). Η σημασία των εγγράφων ως βασικών πηγών της ιστορίας. Οι κυριότερες σειρές εκδεδομένων βυζαντινών εγγράφων. Συστηματική φροντιστηριακή άσκηση των φοιτητών στην ανάγνωση βυζαντινών εγγράφων διαφόρων τύπων και εποχών και στην επισήμανση και τον τρόπο αξιοποίησης του προσφερόμενου ιστορικού και άλλου υλικού.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: E. Mioni, Εισαγωγή στην ελληνική παλαιογραφία, 1977. Α. Σιγάλας, Ιστορία της ελληνικής γραφής, 1974. Λ. Πολίτης, Οδηγός καταλόγου χειρογράφων, 1961. Ι. Καραγιαννόπουλος, Βυζαντινή Διπλωματική, 1977.
BOHΘHTIKEΣ EΠIΣTHMEΣ THΣ IΣTOPIAΣ - ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΠΑΛΑΙΟΓΡΑΦΙΑ
Κωνσταντίνος ΝΤΟΚΟΣ
Εισαγωγή στη Λατινική παλαιογραφία. Μεταγραφή και σχολιασμός κειμένων.
ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΣΦΡΑΓΙΔΟΓΡΑΦΙΑ
Δημήτριος ΤΣΟΥΓΚΑΡΑΚΗΣ
Γενική εισαγωγή στη σφραγιδογραφία. Η χρήση της σφραγίδας στο Βυζάντιο, σημασία της σφραγίδας για την ιστορία, τη διοικητική οργάνωση του βυζαντινού κράτους και την ιστορία της βυζαντινής τέχνης. Το μάθημα έχει τη μορφή φροντιστηρίου, στο οποίο οι φοιτητές ασκούνται στην ανάγνωση, τη χρονολόγηση, την αξιολόγηση των σφραγίδων και την ένταξή τους στην πολιτική, στρατιωτική και εκκλησιαστική ιεραρχία.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Ν. Οικονομίδης, The usual lead seal. Ν. Οικονομίδης, Dated lead seals of the D. O. Collection. Ν. Οικονομίδης, Les Listes de prιsιance de l’Empire byzantin. Δ. Τσουγκαράκης, Εισαγωγή στη Βυζαντινή Σφραγιδογραφία.
ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ KAI METABYZANTINH AΓIOΛOΓIA
Δημήτριος ΣΟΦΙΑΝΟΣ
Γενική εισαγωγή στην Aγιολογία, η οποία αποτελεί ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο της Bυζαντινής και μεταβυζαντινής γραμματείας. Eίδη του κλάδου αυτού: Bίοι, μαρτύρια ή μαρτυρολόγια, εγκώμια κ. ά. αγίων, οσίων και μαρτύρων της Eκκλησίας. H ευρεία διάδοση των αγιολογικών κειμένων στους βυζαντινούς χρόνους και η συνέχισή τους και επιβίωση στους μεταβυζαντινούς χρόνους και στην περίοδο της Tουρκοκρατίας. H χειρόγραφη παράδοση των κειμένων αυτών και η σημασία τους ως πηγών της ιστορίας γενικότερα αλλά και επί μέρους της ιστορίας των θεσμών, του δικαίου, της παιδείας, της κοινωνικής οργάνωσης κλπ.
Άσκηση των φοιτητών στην ερμηνεία και αξιοποίηση των κειμένων αυτών ως πηγών της ιστορίας κλπ.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: A. Ehrhard - K. Krumbacher, Iστορία της Bυζαντηνής Λογοτεχνίας, 1897. Halkin Fr., L’hagiographie byzantine au service de l’histoire, Proceedings of the XIIIth Congress of Byzantine Studies, 1967. The Byzantine Saint, XIVth Spring Symposium of Byzantine Studies, University of Burmingham, 1981. Δ. Z. Σοφιανού, Oι βυζαντινοί άγιοι του ελλαδικού χώρου μέσα από τις πηγές και τα κείμενα, 1993. Δ.Z. Σοφιανού, Όσιος Λουκάς-O βίος του, Aγιολογική Bιβλιοθήκη 1, 19932.
ΠHΓEΣ THΣ IΣTOPIAΣ I
Κ. ΜΑΤΑΡΑΓΚΑ - B. BAΪOΠOYΛOΣ - Δ. TΣOYΓKAPAKHΣ - Δ. ΣOΦIANOΣ
ΠHΓEΣ THΣ IΣTOPIAΣ II
N. KAPAΠIΔAKHΣ - Θ. NIKOΛAΪΔHΣ - E. AΓΓEΛOMATH
Στόχος των δύο αυτών μαθημάτων είναι η συνολική έκθεση των πηγών και τεκμηρίων που βρίσκονται στη διάθεση της ιστορικής έρευνας. Eπιχειρείται η παρουσίαση των ποικίλης φύσεως πηγών από την αρχαιότητα ώς σήμερα, αλλά και των βασικών εργαλείων δουλειάς του ιστορικού.
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Ι. Η αρχαϊκή Ελλάδα 8ος - 6ος αι. π.Χ.
Καλομοίρα ΜΑΤΑΡΑΓΚΑ
Στις παραδόσεις του μαθήματος εξετάζονται τα κύρια προβλήματα της πρώιμης ιστορίας του αρχαίου ελληνικού κόσμου: ο ομηρικός κόσμος, η γένεση της "πόλης", ο αποικιακός ελληνισμός, η πολιτική και κοινωνική κρίση στην "πόλη" και τα αίτιά της, οι νομοθέτες, η τυραννία, η Σπάρτη και η Αθήνα ως τα τέλη του 6ου αι. π.Χ., με τους πολιτικούς θεσμούς της πρώτης και την εξέλιξη της δεύτερης ως τις μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: H. van Effenterre, La citι grecque. L. H. Jeffery, Archaic Greece. The city state c. 700 - 500 B.C. M. Austin - P. Vidal-Naquet, Oικονομία και κοινωνία στην Aρχαία Eλλάδα. Cl. Mossι, Η αρχαΐκή Ελλάδα. G.R. Stanton, Athenian Politics, c. 800 - 500 B.C. A Sourcebook.
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ II. Η κλασική Ελλάδα
Καλομοίρα ΜΑΤΑΡΑΓΚΑ
H μεταρρύθμιση του Kλεισθένη και η εξέλιξη των πολιτικών θεσμών στην Aθήνα του 5ου αι. π. X.. Έλληνες και Πέρσες - Oι Περσικοί Πόλεμοι. H "Πεντηκονταετία" και ο αθηναϊκός "ιμπεριαλισμός". O Πελοποννησιακός Πόλεμος. "Πόλις" και "Πολιτεία". O ελληνικός κόσμος μετά το 404: Oι νέες συνθήκες της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ζωής. H κρίση της "πόλεως".
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: E. Will, Cl. Mossι, P. Goukowsky, Le monde grec et l’ Orient, Cl. Mossι, H ιστορία μιας Δημοκρατίας: Aθήνα. R. Meiggs, The Athιnian Empire. J. de Romilly, Thucydide et l’impιrialisme athιnien. G.E.M. de Ste Croix, The Origins of the Peloponnesian War. M. I. Finley, Oικονομία και Kοινωνία στην Aρχαία Eλλάδα. J. de Romilly, Προβλήματα της ελληνικής δημοκρατίας.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΩΝ ΧΡΟΝΩΝ
Καλομοίρα ΜΑΤΑΡΑΓΚΑ
Eξετάζονται: Ο Αλέξανδρος και η κατάκτηση της Ανατολής. Το έργο του Αλεξάνδρου. Πολιτική ιστορία του ελληνιστικού κόσμου από τον θάνατο του Αλεξάνδρου ως το 188 π.Χ. Τα πολιτικά πλαίσια του ελληνιστικού κόσμου: το φαινόμενο της ελληνιστικής μοναρχίας. Δομές και οργάνωση των ελληνιστικών κρατών. "Πόλεις" και "Συμπολιτείες". Οι νέες συνθήκες της οικονομικής ζωής. Δημογραφικά προβλήματα. Έλληνες και ιθαγενείς (Έλληνες και μη Έλληνες).
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Cl. Prιaux, Le monde hellιnistique. F.W. Walbank, O ελληνιστικός κόσμος. E. Will, Histoire politique du monde hellιnistique. M.M. Austin, The Hellenistic World from Alexander to the Roman Conquest.
ΡΩΜΑΪΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Ι-ΙΙ
(Συμβασιούχος Π. Δ. 407/80)
Επιχειρείται μία γενική παρουσίαση καίριων ζητημάτων της ρωμαϊκής ιστορίας, κατά κύριο λόγο των χρόνων της Δημοκρατίας (ΙΣΤ 21) και των αυτοκρατορικών χρόνων (ΙΣΤ 22). Εξετάζονται και επιμέρους θέματα, όπως οι θεσμοί, η αυτοκρατορική ιδεολογία, η οικονομία, κοινωνικές δομές κ.α., ενώ ταυτόχρονα καταβάλλεται προσπάθεια μύησης των φοιτητών στη μέθοδο και την τεχνική της ιστορικής ερμηνείας φιλολογικών, επιγραφικών, αρχαιολογικών τεκμηρίων.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: G. Alfωldy, Iστορία της ρωμαϊκής κοινωνίας. E. Gruen, The Hellenistic World and the coming of Rome. Cl. Nicolet, Rome et la conquξte du monde mediterrannιen. P. Arnaud, Le commentaire de documents en histoire ancienne. P. Garnsey - R. Sailer, H Pωμαϊκή αυτοκρατορία. Oικονομία, κοινωνία, πολιτισμός. P. Petit, La paix romaine. P. Zanker, The power of images in the age of Augustus.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ
ΡΩΜΑΪΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ III. Η ιδέα της ομοσπονδίας κατά την Αρχαιότητα
Το μάθημα αυτό προσφέρεται ταυτόχρονα στους φοιτητές τεσσάρων ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων, Κέρκυρας, Besançon, Mιλάνου και Βιέννης. Έχει ενταχθεί στις δραστηριότητες του προγράμματος ΣΩΚΡΑΤΗΣ/ ΕΡΑΣΜΟΣ και χρηματοδοτείται από την Ε.Ε. Η επιτυχής παρακολούθησή του ισοδυναμεί με 3 διδακτικές μονάδες ΕΡΑΣΜΟΣ. Η ύλη ετοιμάζεται από κοινού από τους 4 υπεύθυνους διδάσκοντες M. Clavel-Leveque, Peter Siewert, G. Zecchini και Παναγιώτη Δουκέλλη. Αντικείμενο του μαθήματος είναι οι διάφορες μορφές ομοσπονδιακής οργάνωσης που αναπτύχθηκαν κατά την αρχαιότητα στον ευρωμεσογειακό χώρο, ξεκινώντας από πρωτοϊστορικούς συνοικισμούς πόλεων, μέχρι και την αυτοκρατορική ιδέα της Ύστερης Αρχαιότητας.
ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Ι
Δημήτριος ΤΣΟΥΓΚΑΡΑΚΗΣ
Εισαγωγή των φοιτητών στη Βυζαντινή Ιστορία και την πολιτική ιστορία του Βυζαντίου από τον 5ο/6ο ως τον 9ο αι. Σύντομη αναφορά στην ιστορία και τη διαίρεση των βυζαντινών σπουδών, στον χαρακτήρα της βυζαντινής ιστορίας. Ανάλυση του όρου "πηγές" της Βυζαντινής ιστορίας. Κυριότερες πηγές της υπό εξέταση περιόδου. Πέραν της πολιτικής ιστορίας δίδεται έμφαση σε γενικότερα φαινόμενα (παρακμή των πόλεων, μετασχηματισμός του πρώιμου στο μέσο βυζαντινό κράτος, πολιτική και στρατιωτική διοίκηση, κοινωνία, εικονομαχία, "σκοτεινοί αιώνες"). Η αναφορά σε πολλά από τα φαινόμενα αυτά γίνεται με τη μελέτη κειμένων από τις πηγές.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: G. Ostrogorsky, Ιστορία Βυζαντινού Κράτους. Δ. Ζακυθηνού, Ιστορία Βυζαντινού Κράτους. Αικ. Χριστοφιλοπούλου, Βυζαντινή Ιστορία.
ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ II
Δημήτριος ΤΣΟΥΓΚΑΡΑΚΗΣ
Πολιτική ιστορία του Βυζαντίου από τον 9ο ως τον 12ο αιώνα. Αναφορά και εξέταση των σημαντικότερων πηγών (ιστοριογραφικών και μη) της περιόδου. Και πάλι εξετάζονται πέραν των πολιτικών γεγονότων, γενικότερα φαινόμενα (έξοδος από τους "σκοτεινούς αιώνες", πνευματική αναγέννηση, αναγέννηση των πόλεων, η μεγάλη ιδιοκτησία και ο αγώνας κατά των δυνατών) με μελέτη των αντίστοιχων πηγών.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: G. Ostrogorsky, Ιστορία Βυζαντινού Κράτους. Δ. Ζακυθηνού, Ιστορία Βυζαντινού Κράτους. Αικ. Χριστοφιλοπούλου, Βυζαντινή Ιστορία.
ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ III
Δημήτριος ΣΟΦΙΑΝΟΣ
Ανάλυση των πολιτικών γεγονότων και άλλων φαινομένων (διοίκηση, θεσμοί, κοινωνία, παιδεία) της περιόδου 1204-1453. Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία μετά την Δ΄ Σταυροφορία. Το Βασίλειο της Νίκαιας και η ανασύσταση της Αυτοκρατορίας. Δυναστικές και εμφύλιες έριδες (1321-1354) και άλλα συμπτώματα αποσύνθεσης και παρακμής. Οι Οθωμανοί Τούρκοι θανάσιμη απειλή του Βυζαντίου. Οι τελευταίες αναλαμπές της Αυτοκρατορίας και η Παλαιολόγεια Αναγέννηση στα γράμματα, την παιδεία και την τέχνη. Η δραματική πτώση της Βασιλεύουσας και οι συνέπειές της. Βασική βιβλιογραφία της εξεταζόμενης περιόδου με ιδιαίτερη έμφαση στις πηγές. Άσκηση των φοιτητών στην ερμηνεία και αξιοποίηση των πηγών.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: A.A. Vasiliev, Ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, 1954. G. Ostrogorsky, Iστορία τον Βυζαντινού Κράτους, 1981. D.M. Nicol, Οι τελευταίοι αιώνες του Βυζαντίου 1261-1453, 1996. J.J. Norwich, Βυζάντιο. Παρακμή και πτώση, 1999.
BYZANTIO KAI ΘAΛAΣΣA
Δημήτριος ΤΣΟΥΓΚΑΡΑΚΗΣ
Eξετάζονται ζητήματα σχετικά με το ναυτικό της Bυζαντινής αυτοκρατορίας, τους τύπους των πλοίων, την οργάνωση των μονάδων σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο καθώς και ζητήματα που σχετίζονται με μεγάλες ναυτικές επιχειρήσεις. Eπιπλέον εξετάζονται οι εμπορικές ναυτικές δραστηριότητες, οι θαλάσσιοι εμπορικοί δρόμοι και ο ρόλος των ναυτικών δυνάμεων των ιταλικών πόλεων, κυρίως Bενετίας και Γένοβας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: H. Ahrweiler, Byzance et la mer, 1966. H. Antoniadis-Bibicou, Etudes d’histoire maritime de Byzance. A propos du thηme des Caravisiens, 1966. A. Harvey, Oικονομική ανάπτυξη στο Bυζάντιο 900 - 1200, 1997. A.R. Lewis, Naval Power and Trade in the Mediterranean 500 - 1000, 1951.
ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Εισαγωγή στη Λατινοκρατία
Κωνσταντίνος ΝΤΟΚΟΣ
Η Λατινοκρατία στον Ελληνικό χώρο καλύπτει το διάστημα που εκτείνεται από την άλωση της Πόλης από τους Λατίνους σταυροφόρους το 1204 ως το 1797 που καταλύεται η βενετική κυραρχία στα νησιά του Ιονίου. Η Λατινοκρατία μπορεί να διακριθεί σε παράλληλες χρονικά ιστορικές περιόδους, όπως η Φραγκοκρατία, η Βενετοκρατία, η Γενουοκρατία κ.α. Στο μάθημα επισημαίνονται τα αίτια και οι παράγοντες που οδήγησαν στην κατάκτηση του ελληνικού χώρου από τους Λατίνους. Εξετάζονται τα φαινόμενα κρίσης και διάλυσης που επικρατούν στην Βυζαντινή αυτοκρατορία κατά τις παραμονές του 1204 και συγχρόνως γίνεται λόγος για τη φεουδαρχική Δύση την ίδια εποχή, με ιδιαίτερη αναφορά στους φεουδαλικούς θεσμούς της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής της οργάνωσης τους οποίους ως ένα βαθμό οι Λατίνοι κατακτητές θα μεταφυτεύσουν στην Ανατολή. Καταγράφονται οι λατινικοί κρατικοί σχηματισμοί και οι αποικιακές κτήσεις που δημιουργήθηκαν στον ελληνικό χώρο από το 1204 ως το 1797. Εξετάζονται επίσης παράλληλα αλλά εκτενέστερα τα πολιτικά πλαίσια, τα οικονομικά συστήματα και οι θεσμοί της κοινωνικής οργάνωσης που εισήγαγαν οι Δυτικοί τόσο στη λατινική αυτοκρατορία της Ανατολής, όσο και στις μεγάλες κτήσεις, όπως π.χ. η Κρήτη, του αποικιακού κράτους που δημιούργησαν οι Βενετοί στον ίδιο χώρο.
ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Η Βενετοκρατία στην Κύπρο και την Κρήτη
Κωνσταντίνος ΝΤΟΚΟΣ
Η από καθέδρας διδασκαλία του μαθήματος εστιάζεται στην ιστορία της Κύπρου κατά την περίοδο της Βενετοκρατίας (1489 - 1571). Σε αυτήν επισημαίνονται ειδικότερα: οι πολιτικές και διοικητικές αλλαγές που επέφεραν οι Βενετοί κατά την αναδιοργάνωση της νέας τους κτήσης, η στρατιωτική οργάνωση και η τουρκική απειλή, η νέα νομοθετική και δικαστική εξουσία, το υφιστάμενο φεουδαρχικό σύστημα και η λειτουργία της αγροτικής οικονομίας, οι κοινωνικές τάξεις, η καταπίεση των αγροτικών στρωμάτων, κυρίως των παροίκων, με παραλληλισμό προς το ανάλογο φαινόμενο της βενετοκρατούμενης Κρήτης, οι σχέσεις του βενετικού κράτους με τους Κυπρίους υπηκόους του, οι σχέσεις ανάμεσα στις εκκλησίες των δύο δογμάτων κλπ. Τέλος γίνεται λόγος για τα γεγονότα της εξωτερικής ιστορίας, που σημειώνονται κατά την τελευταία περίοδο της Βενετοκρατίας, λαϊκές εξεγέρσεις και ο πόλεμος που οδήγησε στην τουρκική κατάκτηση του νησιού.
Εκτός όμως από την από καθέδρας διδασκαλία, ένα τμήμα του διδακτικού χρόνου αφιερώνεται σε μάθημα φροντιστηριακού χαρακτήρα, στο οποίο χρησιμοποιούνται βενετικές αρχειακές πηγές, που σχετίζονται με τα Ιόνια νησιά. Το μάθημα αυτό αποσκοπεί στην επισήμανση ιστορικών μαρτυριών που αναφέρονται σε ποικίλα ζητήματα –ποινικά, οικονομικά, κοινωνικά– της ιστορίας των νησιών κατά τη Βενετοκρατία.
ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Η Βενετοκρατία στην Πελοπόννησο και τα Ιόνια Νησιά.
Κωνσταντίνος ΝΤΟΚΟΣ
Εξετάζονται τα πολιτικά γεγονότα που σχετίζονται με την εγκαθίδρυση της Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο και τα Ιόνια Νησιά. Γίνεται λόγος για την πολιτική συγκρότηση των ενετικών κτήσεων στις περιοχές αυτές, τη δημοσιονομική τους οργάνωση, τις κοινωνικές σχέσεις, τους ταξικούς συσχετισμούς, τους θεσμούς της τοπικής αυτοδιοίκησης και της οργάνωσης των ταξικών σωμάτων, τις σχέσεις του βενετικού κράτους με τους υπηκόους των κτήσεων, τα ζητήματα της θρησκευτικής ζωής και τη στάση της Βενετίας απέναντι στην ορθόδοξη Εκκλησία. Παράλληλα με την από καθέδρας διδασκαλία, αφιερώνεται ένα τμήμα του διδακτικού χρόνου σε μάθημα φροντιστηριακού χαρακτήρα, στο οποίο χρησιμοποιούνται ανέκδοτες αρχειακές πηγές και αντιμετωπίζονται αμεσότερα ποικίλα ζητήματα της εσωτερικής ιστορίας της Bενετοκρατίας στις πιο πάνω περιοχές του ελληνικού χώρου.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι
Νικόλαος ΚΑΡΑΠΙΔΑΚΗΣ
Ύστερη Αρχαιότητα και πρώιμος Μεσαίωνας. Οι ιστοριογραφικές ερμηνείες. Εισαγωγή στις μεσαιωνικές πηγές και τα εργαλεία έρευνας. Η βαρβαρική Ευρώπη και τα βαρβαρικά βασίλεια. Το φραγκικό βασίλειο. Η ανάδειξη της αριστοκρατίας και οι συγκρούσεις με τη βασιλεία. Η επικράτηση των Καρολιγγείων. Το καρολίγγειο κράτος. Οικονομία της βαρβαρικής Ευρώπης (αγροτική εκμετάλλευση, εμπόριο, οδοί του εμπορίου).
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Ζ. Τσιρπανλής, Εισαγωγή στην ιστορία της Δυτ. Μεσαιωνικής Eυρώπης. Ν. Καραπιδάκης, Iστορία της μεσαιωνικής Δύσης. Στους φοιτητές διανέμεται μια διεξοδική βιβλιογραφία από την οποία καλούνται να επιλέξουν θέματα που επεξεργάζονται και παρουσιάζουν κατά τη διάρκεια των μαθημάτων. Διανέμονται επίσης και μεταφρασμένα τεκμήρια, τα οποία καλούνται να αναλύσουν.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ II
Νικόλαος ΚΑΡΑΠΙΔAΚΗΣ
Ο φεουδαλισμός, τα προσωπικά δεσμά εξάρτησης και οι πριγκηπικές επικράτειες. Η ευρωπαϊκή οικονομία και ο συμπληρωματικός ρόλος της φύσης. Η σημασία και ο ρόλος των πόλεων. Η Γρηγοριανή μεταρρύθμιση και τα μοναστικά τάγματα. Η βαθμιαία επικράτηση της βασιλείας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Ζ. Τσιρπανλής, Εισαγωγή στην ιστορία της Δυτ. Μεσαιωνικής Eυρώπης. Ν. Καραπιδάκης, Iστορία της μεσαιωνικής Λύσης. Στους φοιτητές διανέμεται μια διεξοδική βιβλιογραφία από την οποία καλούνται να επιλέξουν θέματα που επεξεργάζονται και παρουσιάζουν κατά τη διάρκεια των μαθημάτων. Διανέμονται επίσης και μεταφρασμένα τεκμήρια, τα οποία καλούνται να αναλύσουν.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΙΣΛΑΜ (7ος-14ος αι.)
(Συμβασιούχος Π. Δ. 407/80)
Εξετάζονται οι οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες που οδήγησαν καταρχήν στο σχηματισμό του αραβοϊσλαμικού Χαλιφάτου στην αραβική χερσόνησο (7ος αι.) και μετά από τον Ατλαντικό ως τις Ινδίες και την Κεντρική Ασία. Στη συνέχεια αναλύεται η θεσμική, κοινωνική και πολιτιστική συγκρότηση της αραβοϊσλαμικής κοινωνίας κατά τον 9ο και 10ο αιώνα, με έμφαση μεταξύ άλλων στις παντοειδείς πολιτισμικές επιδράσεις (αραβικές, προϊσλαμικές, ελληνικές, ρωμαϊκές, βυζαντινές, συριακές, ιρανικές, ινδικές κτλ.). Τέλος, εκτίθενται οι λόγοι της πολιτικής διάσπασης του Χαλιφάτου και η διαμόρφωση νέων παραμέτρων, ιδίως μετά την εμφάνιση των εξισλαμισμένων τουρκικών λαών στην πολιτική κονίστρα της Μέσης Ανατολής (11ος - 14ος αι.).
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: A. Hourani, Iστορία των αραβικών λαών. Αστ. Αργυρίου, Κοράνιο και Iστορία. B. Lewis, Οι Άραβες στην Iστορία.
OΘΩMANIKH IΣTOPIA I
(Συμβασιούχος Π. Δ. 407/80)
Διδάσκεται η ιστορία των τουρκικών νομαδοκτηνοτροφικών λαών από τότε που υπάρχουν γραπτές μαρτυρίες γι’ αυτούς και δίδονται στοιχεία για τους κύριους πολιτικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς θεσμούς τους, που επηρέασαν αργότερα εν μέρει τη συγκρότηση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Εξηγείται η μετακίνηση των τουρκικών φύλων από το ορεινό συγκρότημα των Αλτάι προς Δυσμάς και προς Νότον με βάση δημογραφικά και οικονομικά φαινόμενα (δημογραφική έκρηξη, "δρόμος του μεταξιού"). Τέλος δίδονται στοιχεία για τη χριστιανική παρουσία στην Κεντρική Ασία και για τις σχέσεις των τουρκικών φύλων με το Βυζάντιο από τον 5ον αι. και εξής, καθώς και για τον πολιτισμικό συγκρητισμό στην Κεντρική Ασία και τον βαθμιαίο εξισλαμισμό των Τούρκων.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: E.J.W. Barthold, Histoire des Turcs de l’Asie centrale. J.P. Roux, Histoire des Turcs. Deux milles ans du Pacifique ύ la Mιditerrannιe.
OΘΩMANIKH IΣTOPIA II
(Συμβασιούχος Π. Δ. 407/80)
Εξετάζονται κατ’ αρχήν οι κοινωνικοί, διοικητικοί και πολιτικοί θεσμοί του πολυεθνικού οθωμανικού κράτους κατά την περίοδο της ακμής του. Δίδεται ιδιαίτερη έμφαση στον στρατιωτικο-διοικητικό χαρακτήρα της Αυτοκρατορίας, στη σχέση Ισλαμικού Δικαίου και πρακτικών που ακολούθησε η οθωμανική διοίκηση, τόσο σε περιφερειακό, όσο και σε κεντρικό επίπεδο, στο ισλαμικό κατεστημένο και στα μυστικιστικά ισλαμικά τάγματα. Στη συνέχεια εξετάζεται εν συντομία το καθεστώς των μη μουσουλμάνων (εβραίων, ορθοδόξων, αρμενίων κλπ.) και τέλος αναλύονται οι μηχανισμοί παρακμής της αυτοκρατορίας (17ος - 18ος αι.) με έμφαση στην οικονομική κρίση και στη διείσδυση των χριστιανικών κρατών και στη συνακόλουθη μεταλλαγή των οθωμανικών θεσμών.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: H. Inaltzic, Η οθωμανική αυτοκρατορία. Η κλασική εποχή 1300 - 1600. Ν. Σβορώνος, Επισκόπηση της Νεοελληνικής ιστορίας. V. Mutafcieva, Aγροτικές σχέσεις στην οθωμανική αυτοκρατορία. H. Bowen, Islamic society and the West.
ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ
Ελένη ΑΓΓΕΛΟΜΑΤΗ
Εξετάζονται αναλυτικά οι σημαντικότερες κατηγορίες γραπτών πηγών, ελληνικών και ξένων, για την ιστορία του Νέου Ελληνισμού, οι ιδιαιτερότητές τους και τα εργαλεία της έρευνας. Παράλληλα, μετά από μια σύντομη αναδρομή στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονταν και καθόριζαν το έργο τους οι αρχαίοι και οι παλαιότεροι ιστορικοί, παρουσιάζεται ο σύγχρονος τρόπος προσέγγισης, η έκδοση και η κριτική των πηγών, η ιστορική ανάλυση και η σύνθεση που συνιστούν το έργο του ιστορικού.
Σημαντικό μέρος του διδακτικού χρόνου θα έχει φροντιστηριακό χαρακτήρα, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα άμεσης γνωριμίας με τα επιμέρους είδη των πηγών και τους τρόπους επεξεργασίας και ανάλυσής τους.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Απ. Βακαλόπουλος, Πηγές της ιστορίας του Νέου Ελληνισμού 1. (1204-1669), 1965. Απ. Ε. Βακαλόπουλος, Πηγές της ιστορίας του Νέου Ελληνισμού 2. (1669-1812), 1977. Απ. Ε. Βακαλόπουλος, Πηγές της ιστορίας της Μακεδονίας 1354-1833. Συνεργασία - Επιμέλεια έκδοσης Μ. Βαφειάδου, 1989. Μιχ. Β. Σακελλαρίου, "Πηγές της νέας ελληνικής ιστορίας. Σύντομο κατατοπιστικό διάγραμμα", Νέα Εστία, τ. 39 (1946). Marc Bloch, Απολογία για την Ιστορία. Το επάγγελμα του ιστορικού, 1994
ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΟΥ NΕΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ, 15ος-αρχές 19ου αι.
Ελένη ΑΓΓΕΛΟΜΑΤΗ
Γίνεται μία αδρομερής σκιαγραφία της κατάστασης στην οποία περιήλθε ο ελληνισμός μετά την κατάλυση της βυζαντινής αυτοκρατορίας και των μεταβολών που επήλθαν στις τύχες του κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας και μέχρι την έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης. Εξετάζονται τα κύρια ιστορικά γεγονότα που διαμόρφωσαν τις συνθήκες για την ανάπτυξη της οικονομίας, της παιδείας και της εθνικής του συνείδησης στους αιώνες μετά την άλωση. Μετά τη διαγραφή του γενικού αυτού πλαισίου εξετάζονται αναλυτικότερα: το φυσικό περιβάλλον, το τοπίο της Ελλάδας, οι επεμβάσεις και οι σχέσεις των κατοίκων της με αυτό και οι απορρέουσες συνέπειες για την κοινωνική και οικονομική ζωή, οι εθνότητες που κατοικούν στον ελλαδικό χώρο και οι μεταξύ τους σχέσεις, οι κοινωνικές τάξεις, Φαναριώτες και ο ρόλος τους, η οικονομία και τέλος οι επαναστατικές κινήσεις και ζυμώσεις και η προετοιμασία της Ελληνικής Επανάστασης.
Η πνευματική ζωή του Ελληνισμού, η εκπαίδευση κατά την ίδια περίοδο, η άνθηση του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και οι αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν υπό την επίδρασή του καθώς επίσης και οι θεσμοί και η Οργάνωση του Ελληνισμού (Εκκλησία, Κοινότητες, Αρματολοί και Κλέφτες) αποτελούν δύο ξεχωριστά αντικείμενα διδασκαλίας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Απ. Βακαλόπουλος, Iστορία του Νέου Ελληνισμού. Α΄- E΄, Θεσσαλονίκη 1961-1980. Διονύσιος Α. Ζακυθηνός, Η Τουρκοκρατία, Αθήνα 1957. Διονύσιος Α. Ζακυθηνός, Μεταβυζαντινά και Νέα Ελληνικά, Αθήναι 1978. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. Ι΄, ΙΑ΄. Γ. Μεταλληνός, Τουρκοκρατία. Οι Έλληνες στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, Αθήνα 1988. Βασίλης Κρεμμυδάς, Εισαγωγή στην ιστορία της Νεοελληνικής Κοινωνίας (1700-1821), Αθήνα 1976. H. Angelomatis- Tsougarakis, The Eve of the Greek Revival. British Travellers’ Perceptions of Early Nineteenth Century Greece, London 1990.
IΣTOPIA THΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ
Πέτρος ΠΙΖΑNIΑΣ
Προϋποθέσεις και αιτίες της επανάστασης. Άρχουσες ομάδες και αγροτικός πληθυσμός: οι αντιθέσεις τους. Πολιτικές στρατηγικές και διαμόρφωση ιδεολογιών. Πως αποτυπώνονται οι στρατηγικές και οι ιδεολογίες στους θεσμούς. Συντάγματα, πολιτικά "κόμματα". Εξουσία και κράτος. Μύθοι για την επανάσταση. Τα κυριότερα ερμηνευτικά πρότυπα που διαμόρφωσε η ελληνική ιστοριογραφία για την επανάσταση από τον Κ. Παπαρρηγόπουλο ως σήμερα, η θεωρητική και ιδεολογική σημασία τους.
Το μεγαλύτερο μέρος της διδασκαλίας αναφέρεται στην πολιτική και κοινωνική ιστορία. Επίκεντρο οι διάφορες στρατηγικές για τη συγκρότηση του κράτους και των επιμέρους θεσμών. Τα ιστοριογραφικά δεδομένα παραβάλλονται με ποικίλες πηγές οι οποίες αναλύονται από κοινού με τους φοιτητές/τριες στη διάρκεια του εργαστηριακού μέρους του μαθήματος.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: N. Todorov, Τα Βαλκανικά εθνικά κινήματα και η πολιτική των ευρωπαϊκών Δυνάμεων, στο Η Επανάσταση του ’21. Γ. Κορδάτος, Η κοινωνική σημασία της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. E.J. Hobsabawn, Η εποχή των Επαναστάσεων.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Πέτρος ΠΙΖΑNIΑΣ
Η διδασκαλία αυτού του μαθήματος αρθρώνεται στη βάση δύο αξόνων:
Α. Χρονολογική ανάπτυξη: Διδάσκεται η πολιτική ιστορία από την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους, όχι μόνο με την έννοια των κορυφαίων θεσμών, αλλά και ως σύστημα σχέσεων μεταξύ των πολιτικών κομμάτων, της κρατικής εξουσίας στο πλαίσιο της διεθνούς πολιτικής, όπως εκδηλώνεται στη νότια Βαλκανική, τις περιόδους που αναπτύσσονται ανταγωνιστικές γεωπολιτικές επιδιώξεις.
Β. Θεματολογική ανάπτυξη: Γίνεται λόγος για σημαντικά ζητήματα της περιόδου με ιδιαίτερη ιστοριογραφική βαρύτητα (Συντάγματα, παροικιακός ελληνισμός, αστικό δίκτυο, νέα κοινωνικά στρώματα, ανατολικό ζήτημα).
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: J. Petropoulos, Πολιτική και συγκρότηση Κράτους στο Ελληνικό Βασίλειο.
ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Ι
Γρηγόριος ΨΑΛΛΙΔΑΣ
Εξετάζεται με τη συγκριτική μέθοδο που επιβάλλει η θεώρησή της υπό το πρίσμα της ευρωπαϊκής ιστορίας, και μέσα από θεματικές ενότητες, όπως η ένταξη της Ελλάδος στο σύστημα κυριαρχίας των Μεγάλων Δυνάμεων, η πρωτοβιομηχανική ανάπτυξη της οικονομίας και η μεταρρύθμιση, οι συνέπειες της κρίσης του ’29. Αναλύονται πολιτικά γεγονότα ή φαινόμενα, όπως το Κίνημα στο Γουδί, ο Εθνικός Διχασμός, η Μικρασιατική Καταστροφή, η Β΄ Ελληνική Δημοκρατία και η Παλινόρθωση της Μοναρχίας, το καθεστώς της 4ης Αυγούστου.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Iστορία του Eλληνικού Έθνους, τόμ. IE΄. G. Mavrogordatos, Stillborn Republic. Social coalitions and party strategies in Greece 1922 - 1936. Α. Ρήγος, Η Β΄ Ελληνική Δημοκρατία 1924 - 1935. Κοινωνικές διαστάσεις της πολιτικής σκηνής. X. Xατζηιωσήφ (επιμ.), Iστορία της Eλλάδας του 20ού αι., A΄, B΄ τόμοι.
ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ II
Γρηγόριος ΨΑΛΛΙΔΑΣ
Εξετάζει συγκριτικά υπό το πρίσμα της ευρωπαϊκών και παγκόσμιων εξελίξεων, στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου, την πολιτική και κοινωνική ιστορία στην Ελλάδα της περιόδου 1940-1989. Μερικές από τις σημαντικότερες θεματικές ενότητες είναι η συμμετοχή της Ελλάδας στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και η Τριπλή Κατοχή, ο εμφύλιος πόλεμος και το μετεμφυλιακό κράτος, το Κυπριακό, η δικτατορία 1967-1974, η μεταπολίτευση και η Γ' Ελληνική Δημοκρατία, η ένταξη στην ΕΟΚ, ο δικομματισμός και ο "ιστορικός συμβιβασμός" Δεξιάς και Αριστεράς.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τομ. ΙΣΤ΄. R.Clogg, Συνοπτική ιστορία της Ελλάδας. Γ. Γιαννουλόπουλος, Ο μεταπολεμικός κόσμος: ελληνική και ευρωπαϊκή ιστορία (1945-1963). Σ. Γρηγοριάδης, Ιστορία της συγχρόνου Ελλάδος. Σπ. Λιναρδάτος, Από τον εμφύλιο στη χούντα. Α. Μάνεσης, Η εξέλιξη των πολιτικών θεσμών στην Ελλάδα.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ. 18ος - 20ός αι.
Ευάγγελος ΠΡΟΝΤΖΑΣ
Η περίοδος του 18ου-20ού αι. αποτελεί το χρονικό πεδίο ανάλυσης και το ειδολογικό ανάπτυγμα ώστε να μελετηθούν α) οι κοινωνικές δονήσεις που προκαλεί, στις βαλκανικές κοινωνίες η αποδιάρθρωση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και β) τα υποδείγματα εκβιομηχάνισης. Παραλλήλως εξειδικεύεται το εκρηκτικό μείγμα της συνύπαρξης και αντιπαράθεσης οικονομικού εκσυγχρονισμού και κοινωνικού εξευρωπαϊσμού μέσα από τις όψεις που λαμβάνει η οικονομία των βαλκανικών κρατών. Από αυτές εξετάζονται η μικροϊδιοκτητική πορεία της αγροτικής οικονομίας με την αποδιάρθρωση του συστήματος του τσιφλικιού, οι ρήξεις και οι μηχανισμοί του συντεχνιακού περιβάλλοντος και η μετεξέλιξή της σε βιομηχανία, το επίπεδο συσσώρευσης σε συνδυασμό με τις οικονομικές και κοινοτικές μεταρρυθμίσεις, η οικονομική καθυστέρηση και η ερμηνευτική ικανότητα της θεωρίας της "εξάρτησης". Η έρευνα των εθνο-λογιστικών τους μεγεθών αποτελεί τέλος τη συγκριτική δίοδο για την προσέγγιση των οικονομικών ιδεών που κυριαρχούν και την πολιτική έκφρασή τους.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Σ. Ασδραχάς (επιμ.), Η οικονομική δομή των βαλκανικών χωρών (15ος-19ος αιώνας). Grothusen, Da Silva και άλλοι, Εκσυγχρονισμός και Βιομηχανική Επανάσταση στα Βαλκάνια τον 19ο αιώνα. E.J. Hobsbawn, Έθνη και Εθνικισμός από το 1780 μέχρι σήμερα. Ν. Μουζέλης, Κοινοβουλευτισμός και εκβιομηχάνιση στην ημιπεριφέρεια, Ελλάδα, Βαλκάνια, Λατινική Αμερική. Ευ. Πρόντζας, Οικονομία και Γαιοκτησία στη Θεσσαλία (1881-1912). Του ιδίου, Οικονομικός προστατευτισμός και βαλκανική συνεργασία. Τα ανατολικά καπνά στο μεσοπόλεμο.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΘΕΣΜΩΝ
Ευάγγελος ΠΡOΝΤΖΑΣ
Οι τρόποι κτήσης, διαχείρισης και χρήσης των πραγμάτων της πολιτείας συνιστούν τρία ουσιώδη χαρακτηριστικά των νομισματικών και δημοσιονομικών θεσμών που διαπερνούν την ιστορία και τις "περί κράτους" θεωρίες. Οι θεσμοί αυτοί ανταποκρίνονται σε οικονομικές και κοινωνικές πραγματικότητες συνδεδεμένες με ερωτήματα που γεννά η αργόσυρτη πορεία, στις πολιτικές ιδέες και στην οικονομική σκέψη, των εννοιών (α) "δημόσιον" / finis (τέλος) στην ελληνική και ρωμαϊκή αρχαιότητα, β) finances / Finanz για την κάλυψη των δαπανών της πολιτείας και το ρόλο του κράτους, σε επωνύμους στοχαστές (Boisquilbert, Montesquieu, Locke, Hume, von Justi, Raw, J.S. Mill, Wagner) και (γ) auctoritas-potestas. Oι έννοιες συνδέουν το νομισματικό θεσμό με την αρχή της "υπέρτατης κυριαρχίας", την επίδραση δηλαδή του χρήματος στον ορισμό των κοινωνικών σχέσεων στο εθνικό κράτος. Μέτρο για την επίδραση αυτή συνιστά η εκτίμηση των εσόδων και δαπανών του κράτους και η σύνδεσή τους με τον κοινοβουλευτικό θεσμό στη λήψη πολιτικών αποφάσεων. Τις τεκμηριωτικές εδράσεις των θεωρητικών αυτών προσλήψεων αναζητούμε στο παράδειγμα των νομισματικών και δημοσιονομικών θεσμών καθ’ οδόν προς τη δημιουργία του νεοελληνικού κράτους και ακολούθως από τη σύστασή του μέχρι το μεσοπόλεμο.
Τα ερωτήματα εξειδικεύονται αφενός στον εντοπισμό των νομοθετικών και δημοσιονομικών μέσων για τη φερεγγυότητα της δραχμής, ως μεταλλικού και χαρτονομίσματος, και αφετέρου στο νομοθετικό και πολιτικό πλαίσιο σύνταξης των προϋπολογισμών και απολογισμών του κράτους.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Α. Ανδρεάδη, Ιστορία της Ελληνικής Δημοσίας Οικονομίας. Α.Μ. Ανδρεάδης, Έργα. J.K. Galbraith, Το Χρήμα. Ευ. Λιάτα, "Φλωρία δεκατέσσερα στένουν γρόσια σαράντα", Η κυκλοφορία των νομισμάτων στον ελληνικό χώρο, 15ος-19ος αι. Ευ. Πρόντζας, Η αυθεντία τον νομίσματος στη νεοελληνική κοινωνία. Η περίοδος των διατακτικών κερμάτων (1850-1910).
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Τεχνικοί και Επιστημονικοί Όροι
Πέτρος ΠΙΖΑNIΑΣ
Διδασκαλία οικονομικών, κοινωνιολογικών και πολιτικών όρων, απαραίτητων για τη διδασκαλία Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας. Οι όροι διδάσκονται μέσω κειμένων από μελέτες οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής ιστορίας, ώστε να αναλύονται στο νοηματικό τους πλαίσιο.
ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Ι. Από την Αναγέννηση - 1750
Θεοδόσης NIKOΛAΪΔHΣ
Στο μάθημα, που έχει εισαγωγικό χαρακτήρα, εξετάζονται οι οικονομικές δραστηριότητες, οι μορφές διακυβέρνησης, οι τρόποι του σκέπτεσθαι και του θρησκεύεσθαι καθώς και η εξέλιξη του πολιτικού χάρτη της Eυρώπης από την εποχή των Aνακαλύψεων ως τις παραμονές της Bιομηχανικής Eπανάστασης. Έμφαση δίνεται στην προσπάθεια να εντοπισθούν στις παραπάνω δραστηριότητες τα νεωτερικά στοιχεία της περιόδου.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: E.M. Burns, Εισαγωγή στην ιστορία και τον πολιτισμό της νεώτερης Ευρώπης, τ. A΄. S. Bernstein - P. Milza, Iστορία της Eυρώπης, 5ος - 18ος αιώνας.
ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΙΙ. 1750 - 1850
Θεοδόσης NIKOΛAΪΔHΣ
Mελετάται η εδραίωση των νεωτερικών στοιχείων της προηγούμενης περιόδου στους τομείς της σκέψης (κίνημα του Διαφωτισμού), της οικονομίας (επέκταση των εξωτερικών αγορών, Bιομηχανική Eπανάσταση), της διακυβέρνησης των ανθρώπων (Γαλλική Eπανάσταση και επαναστάσεις του 1815, 1830 και 1848). Γίνεται προσπάθεια να εντοπισθούν οι αποκλίσεις ανάμεσα στην δυτική και την ανατολική Eυρώπη.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: E.M. Burns, Εισαγωγή στην ιστορία και τον πολιτισμό της νεώτερης Ευρώπης, τ. A΄. S. Bernstein - P. Milza, Iστορία της Eυρώπης, 5ος - 18ος αιώνας και Iστορία της Eυρώπης, 1815-1919. E. Hobsbawn, H Eποχή των Eπαναστάσεων (1789-1848).
NEOTEPH ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΙΙΙ. 2ο μισό του 19ου αι.
Γρηγόριος ΨΑΛΛΙΔΑΣ
Eξετάζει τις επαναστάσεις του 1848-1849 ώς τον τελευταίο κύκλο των αστικών επαναστάσεων στην Eυρώπη, την κυριαρχία και την κρίση του φιλελευθερισμού, τα ιδεολογικά ρεύματα του συντηρητισμού και του ριζοσπαστισμού, την ενοποίηση της Iταλίας και της Γερμανίας, τον ευρωπαϊκό ιμπεριαλισμό, την ανάπτυξη του εθνικισμού, την κατάρρευση του ευρωπαϊκού συστήματος ασφαλείας, τη μεσαία τάξη και τον αστισμό, την εργατική τάξη και το σοσιαλισμό.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: E.M. Burns, Εισαγωγή στην ιστορία και τον πολιτισμό της νεότερης Ευρώπης, τ. A΄. F.G. Dreyfus - R. Marx - R. Poidevin, Γενική Iστορία της Eυρώπης, τ. 6, H Eυρώπη από το 1848 μέχρι σήμερα. E.J. Hobsbawm, H εποχή του κεφαλαίου 1848-1875. I. Kολιόπουλος, Nεώτερη ευρωπαϊκή ιστορία 1789-1846. Aπό τη Γαλλική επανάσταση μέχρι τον B΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Z. Tσιρπανλής, H Eυρώπη και ο κόσμος 1814-1914. Tα πολιτικά, διπλωματικά, οικονομικά, κοινωνικά πλαίσια και οι διεθνείς σχέσεις.
ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Ι
Γρηγόριος ΨΑΛΛΙΔΑΣ
Καλύπτει την περίοδο από την έναρξη του Α΄ ώς το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και ασχολείται με θεματικούς κύκλους, όπως η κατάρρευση της ευρωπαϊκής ηγεμονίας στο διεθνές πολιτικό και οικονομικό σύστημα, η Ρωσική επανάσταση, η Συνθήκη των Βερσαλιών, η Δημοκρατία της Βαϊμάρης, τα βασικά προβλήματα της οικονομίας στο Μεσοπόλεμο και η παγκόσμια οικονομική κρίση του 1929, η ανάπτυξη του φασισμού, το φαινόμενο του σταλινισμού, το ολοκληρωτικό κράτος και η κρίση του κοινοβουλευτισμού, το "Λαϊκό Μέτωπο" στη Γαλλία, ο ισπανικός εμφύλιος πόλεμος.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: E.M. Burns, Εισαγωγή στην ιστορία και τον πολιτισμό της νεότερης Ευρώπης, τ. Β'. G.-F. Dreyfus - R. Marx - R. Poidevin, Γενική ιστορία της Ευρώπης, τ. 6. Η Ευρώπη από το 1848 μέχρι σήμερα. E.J. Hobsbawm, Νεώτερη ευρωπαϊκή ιστορία 1789-1945. Από τη Γαλλική Επανάσταση μέχριτον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. S. Berstein - P. Milza, Ιστορία της Ευρώπης, τ. 3. Διάσπαση και ανοικοδόμηση της Ευρώπης , 1919 μέχρι σήμερα.
ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΙΙ
Γρηγόριος ΨΑΛΛΙΔΑΣ
Αναφέρεται στη διαμόρφωση της διεθνούς πολιτικής κατάστασης και των ευρωπαϊκών διακρατικών σχέσεων ως αποτέλεσμα των παγκοσμίων πολεμικών συρράξεων κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, στον Ψυχρό Πόλεμο ανάμεσα στους νικητές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την αντανάκλασή του στις εμφυλιοπολεμικές συγκρούσεις, τον ανταγωνισμό των εξοπλισμών παράλληλα με την οικονομική συνύπαρξη και την πολιτικοστρατιωτική κυριαρχία των δύο Υπερδυνάμεων στην Ευρώπη, την κατάρρευση της αποικιοκρατίας και την οριστική κατάλυση της ευρωπαϊκής ηγεμονίας, καθώς και τη δημιουργία κενού διεθνούς ασφαλείας μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ και την κατάλυση του διπολικού συστήματος.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: F.-G. Dreyfus - R. Marx - R. Poidevin, Γενική ιστορία της Eυρώπης, τ. 6, H Eυρώπη από το 1848 μέχρι σήμερα. E.J. Hobsbawn, H εποχή των άκρων. O σύντομος 20ός αιών 1914-1991. Berstein - P. Milza, Iστορία της Eυρώπης, τ. 3. Διάσπαση και ανοικοδόμηση της Eυρώπης, 1919 μέχρι σήμερα.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Από τον Μεσαίωνα στη Βιομηχανική Επανάσταση
Ευάγγελος ΠΡΟΝΤΖΑΣ
Η περιχαράκωση της έρευνας στις προβιομηχανικές οικονομίες και η σύλληψη των δομών τους μέσα από τις παραδοσιακές εξιστορήσεις, συνήθως απομονωμένες, γίνεται με την ανακάλυψη ασυνήθιστων θεμάτων ικανών να συναρμολογήσουν "παρα-ιστορικά" αντικείμενα για να τα κατευθύνουν σε πολλαπλούς τεκμηριωτικούς και θεωρητικούς στόχους της Οικονομικής Ιστορίας. Πρόκειται για τα "παρα-ιστορικά" αντικείμενα που διαμορφώνουν τους συντελεστές του οικονομικού βίου. Ανάμεσά τους διακρίνουμε το βάρος του αριθμού των ανθρώπων, τη διατροφή και τις επαναστάσεις της, το περιττό, το κοινό και το συνηθισμένο στην τροφή, την κατοικία και την ένδυση, τις μεταβολές στην ενέργεια και τις πρώιμες τεχνολογικές επαναστάσεις, το νόμισμα και την οικονομική κοσμοαντίληψη στις πόλεις της Δύσης. Η έμφαση στα θέματα αυτά συνοδεύεται από α) την προσέγγιση στις μεθόδους της Οικονομικής Ιστορίας, β) τη διατύπωση οικονομικο-ιστορικών υποδειγμάτων με τη χρήση ποιοτικών μεταβλητών γ) τον τρόπο παραγωγής και συναρμογής οικονομικών τεκμηρίων με την οικονομική θεωρία και δ) τη σταδιακή συγκρότηση των αντικειμένων της Οικονομικής Ιστορίας στο πλαίσιο του απολυταρχικού "προ-βιομηχανικού" κράτους.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: F. Braudel, Υλικός Πολιτισμός, Οικονομία και καπιταλισμός (Ι5ος-18ος αιώνας), τ.1, Οι δομές της καθημερινής ζωής: το δυνατό και το αδύνατο. C. Cipolla, Η Ευρώπη πριν από τη βιομηχανική επανάσταση. Κοινωνία και Οικονομία, 1000-1700 μ.Χ. C. Ginzburg, Tο τυρί και τα σκουλήκια. Ο κόσμος ενός μυλωνά του 16ου αιώνα. M. Weber Histoire Economique, Esquisse d’une histoire universelle de l’ιconomie et de la sociιtι.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Από τη Βιομηχανική στην Τεχνολογική Επανάσταση
Ευάγγελος ΠΡΟΝΤΖΑΣ
Η οριοθέτηση μεθόδων, περιεχομένου και ορισμών, απαραίτητες στην πειθαρχημένη ανάδειξη της Οικονομικής Ιστορίας, συνιστούν την αναγκαία προϋπόθεση για να μελετηθεί η βιομηχανική κοινωνία. Η θεωρία και τα τεκμήρια της βιομηχανικής οργάνωσης και παραγωγής στο νεώτερο και σύγχρονο κράτος αντλούνται από τη μελέτη της συγκυρίας και της δομής, των οικονομικών ρυθμών, των κύκλων και των οικονομικών κρίσεων. Αναζητούνται τα σημεία διασταύρωσης οικονομολόγων και ιστορικών (Schumpeter, Simiand, Labrousse κ.ά.). Η σύζευξή τους αποτελεί σημείο αναφοράς με σκοπό την παράλληλη εξέταση των παραδοσιακών αναλύσεων της βιομηχανικής επανάστασης έναντι εκείνων της νεώτερης επεξεργασίας και διατύπωσης. Στις δεύτερες αναλύονται τα υποδείγματα P. Bairoch, Z-goods, της πρωτο-εκβιομηχάνισης. Διαμορφώνονται, τέλος, οι προϋποθέσεις για την είσοδο στην ποσοτική ιστορία και την κριτική μεγεθών της κλειομετρίας με α) την επεξεργασία των εθνικο-λογιστικών μεγεθών του νεώτερου και σύγχρονου κράτους και β) τη χρήση μικροαναλυτικών σειραϊκών / χρονολογικών δεδομένων, στην προσέγγιση της τοπικής κοινωνίας και του εθνικού κράτους.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: S.B. Clough - R. T. Rapp, Ευρωπαϊκή Οικονομική Ιστορία. Η Οικονομική Ανάπτυξη τον δυτικού πολιτισμού. J.K. Galbraith, Η εποχή της αβεβαιότητας, Ιστορία των οικονομικών ιδεών και των συνεπειών τους. E.J. Hobsbawn, Η εποχή των επαναστάσεων, 1789-1848. Του ίδιου, Η εποχή του κεφαλαίου. Ευ. Πρόντζας, Οικονομική Ιστορία. Ζητήματα μεθόδου και περιεχομένου. I. Wallestein, Ιστορικός καπιταλισμός.
ΙΣΤΟΡΙOMETPIA
Eυάγγελος ΠPONTZAΣ
H σύνδεση Iστορίας και μέτρησης (=από την Oικονο-μετρία) διαμορφώνει τον ορίζοντα της "Nέας" Oικονομικής Iστορίας. Oι ποσοτικές μέθοδοι και η εφαρμογή των H.Y. στην Oικονομική και Kοινωνική Iστορία αναλύονται σε δύο επίπεδα:
– Ποσοτικές μέθοδοι και εφαρμογή H/Y για την Oικονομική και Kοινωνική Iστορία: το πρώτο αφορά την εισαγωγή στις στοιχειώδεις ποσοτικές μεθόδους και τις τεχνικές που χρησιμοποιούν οι ιστορικές και κοινωνικές επιστήμες. Eδώ διατυπώνονται οι στοιχειώδεις αρχές της στατιστικής και μαθηματικής θεωρίας και ακολούθως γίνεται η εισαγωγή στο στατιστικό πακέτο του SPSS για Windows.
– Ποσοτικές μέθοδοι: το δεύτερο ειδικεύεται στην κλειομετρία, αναλύονται δηλαδή οι προχωρημένες μέθοδοι της ποσοτικής ανάλυσης με πεδίο εφαρμογής τη μελέτη των αναπτυξιακών οικονομικών. Tο επίπεδο αυτό περιλαμβάνει και την ανάλυση χρονολογικών σειρών.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: H.M. Blalock, Social statistics, 1979. K. Δρακάτος, Περιγραφική Στατιστική, 1993. K. Δρακάτος, Mαθήματα Oικονομετρίας, I, II, 1971. R.C. Floud, An Introduction to Quantitative Methods for Historians, 1979, K.H Jarausch - K.A. Hardy, Quantitative Methods for Historians, 1991. P. Kennedy, A Guide to Econometrics, 1998. O. Lange, Oικονομετρία, 1979. E. Πρόντζας, Oικονομική Iστορία, I. Iστοριομετρία (υπό έκδοση).
ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ (1945-1985)
Γρηγόριος ΨΑΛΛΙΔΑΣ
Εξετάζεται η εξέλιξη της ιδέας και η διαδικασία της οικονομικής και πολιτικής ενοποίησης των χωρών της Δυτικής και Κεντρικής Ευρώπης στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: F.G. Dreyfus - R. Marx - R. Poidevin, Γενική Iστορία της Eυρώπης, τ. 6, J.-B. Duroselle, L’ idιe de l’Europe dans l’histoire. A. Joxe, Atlantisme et crise de l’ιtat europιen στο N. Poulantzas, Ch. Zorybibe (επιμ.), La construction politique de l’Europe.
ΝΕΟΤΕΡΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
Πέτρος ΠΙΖΑNIΑΣ
Το μάθημα έχει στόχο αφενός να εισαγάγει τους φοιτητές στην ανάλυση ορισμένων βασικών δομών της ελληνικής κοινωνίας ιδίως του 20ου αιώνα, και αφετέρου στην χρήση των αντίστοιχων βασικών μεθοδολογικών εργαλείων (τεχνικών και θεωρητικών) που είναι αναγκαία για την κοινωνική ιστορία. Οι φοιτητές πραγματοποιούν υποχρεωτικά εργασία η οποία αποτελεί ταυτοχρόνως μια απλή εισαγωγή στην έρευνα. Συγκεκριμένα, ο καθένας μπορεί να πάρει μία συνέντευξη βιογραφικού τύπου από ένα πρόσωπο της οικογένειάς του οπωσδήποτε μεγάλης ηλικίας και να αναλύσει αυτήν την συνέντευξη στο ιστορικό πλαίσιο αναφοράς. Οι καλύτερες εργασίες παρουσιάζονται στο μάθημα.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Anthony Giddens, Εισαγωγή στην κοινωνιολογία, εκδ. Οδυσσέας, Αθήνα 1989. Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, Κράτος, κοινωνία, εργασία στην μεταπολεμική Ελλάδα, εκδ. Θεμέλιο1987. Πέτρος Πιζάνιας, Οι φτωχοί των πόλεων. Η τεχνογνωσία της επιβίωσης στην Ελλάδα το μεσοπόλεμο, Εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα 1993. Αλίκη Βαξεβάνογλου, Οι Έλληνες Τσιγγάνοι. Περιθωριακοί και οικογενειάρχες, εκδ. Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2001.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ
Δημήτριος ΑΝΩΓΙΑΤΗΣ - PELΕ
Ο προβληματισμός του μαθήματος βασίζεται στη διαχρονική παρουσίαση των κοινωνικών, οκονομικών, φιλοσοφικών και πολεοδομικών συνιστωσών της δημιουργίας και της εξέλιξης των πόλεων. Εξετάζονται τα κύρια χαρακτηριστικά και οι διαφορές των πόλεων των διαφόρων πολιτισμών της Μεσογείου από την ελληνική αρχαιότητα ως σήμερα
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: N. Todorov, Η βαλκανική πόλη (15ος - 19ος αι.). B. Cvetkova, Vie ιconomique des villes et des ports balkaniques aux XVe et XVIe s. M. Weber, La ville. S. Roux, Le monde des villes au Moyen Age (XIe - XVe s.). J. Heers, La ville au Moyen Age.
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ
Δημήτριος ΑΝΩΓIΑΤΗΣ - PELE
Διδάσκονται οι βασικές αρχές του γνωστικού της αντικειμένου, με επίκεντρο την αμφίδρομη σχέση του ανθρώπου και του χώρου μέσα στη μακρά χρονική διάρκεια, δηλαδή πώς οι ανθρώπινες κοινωνίες διαμορφώνουν ή καθορίζουν τον περιβάλλοντα χώρο, αλλά και πώς ο άνθρωπος επηρεάζεται από αυτόν. Λαμβάνοντας σαν χώρο αναφοράς τη Μεσόγειο, εξετάζεται η έννοια του χώρου στην ιστορία, ο ορεινός χώρος, ο πεδινός χώρος, ο θαλάσσιος χώρος, ο νησιωτικός, ο αστικός, ο άνθρωπος δημιουργός του περιβάλλοντός του, ο μεσογειακός χώρος και η οικονομία 12ος - 18ος αι., Μεσόγειος: μία "οικονομία-κόσμος", οι βασικοί νόμοι μιας "οικονομίας-κόσμος".
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: F. Braudel. La Mιditerrannιe et le monde mιditerrannιen ύ I’ιpoque de Philippe II. F. Braudel, Civilisation materielle, ιconomie et capitalisme, XVe - XVIIIe s. Δ. Ανωγιάτης-Pele, Δρόμοι και διακίνηση στον Ελλαδικό χώρο κατά τον 18ο αι.
[ΑΡΧ] ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ - ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ
(Συμβασιούχος ΠΔ 407/80)
Οι προϊστορικοί πολιτισμοί του Αιγαίου κατά τη Νεολιθική και την Εποχή του Χαλκού (περίπου 7000-1200 π.Χ.). Το φυσικό πλαίσιο είναι το Αιγαίο και θα εξετασθούν ο Κυκλαδικός, ο Μινωικός και ο Μυκηναϊκός πολιτισμός. Μελέτη των μνημείων (ακροπόλεων, ανακτόρων και οικισμών) καθώς και των ευρημάτων (κεραμικής, ειδωλοπλαστικής, λιθοτεχνίας, μεταλλουργίας) και των ταφικών εθίμων, του εμπορίου, της κοινωνικής διάρθρωσης και των εξωτερικών σχέσεων των κοινωνιών.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Γ. Παπαθανασόπουλος, Νεολιθικός Πολιτισμός στην Ελλάδα, R. Treuil, Οι πολιτισμοί του Αιγαίου. E. Vermeule, Ελλάς, Εποχή του Χαλκού, Ντ. Βασιλικού, Μυκηναϊκός Πολιτισμός.
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΠΡΩΙΜΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΧΡΟΝΩΝ
(Συμβασιούχος ΠΔ 407/80)
Η αρχαιολογία της περιόδου από την κατάρρευση του Μυκηναϊκού πολιτισμού στο τέλος του 13ου αιώνα και τα αίτια αυτής της κατάρρευσης έως την πρώιμη αρχαϊκή εποχή, δηλαδή μέχρι το τέλος του 7ου αι. Αναλύονται ζητήματα που σχετίζονται με τα ταφικά έθιμα, τους οικισμούς και την γένεση του ναού, την πλαστική και τη μεταλλοτεχνία, ενώ εξετάζεται επίσης το θέμα της ανάκτησης της γραφής, καθώς και τα έπη και οι μύθοι στην εικονογραφία των αγγείων.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: J.N. Coldstream, Γεωμετρική Ελλάδα, V. Desborough, Οι Ελληνικοί Σκοτεινοί Αιώνες, Ε. Μπουρνιά-Σημαντώνη, Αρχαιολογία των Πρώιμων Ιστορικών Χρόνων, A., Mazarakis-Ainian, From Ruler’s Dwellings to Temples. Architecture, Religion and Society in Early Iron Age Greece.
ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Ι
Παυλίνα ΚΑΡΑΝΑΣΤΑΣΗ
Αρχαιολογία των γεωμετρικών, των αρχαϊκών και των πρώιμων κλασικών χρόνων. Μάθημα εισαγωγικού χαρακτήρα με βάση τα αρχαιολογικά δεδομένα και με κεντρικό άξονα τους τρεις βασικούς τομείς: Αρχιτεκτονική - Γλυπτική -Κεραμεική/Αγγειογραφία. Ιστορικό πλαίσιο, προβλήματα της έρευνας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Γ. Κοκκορού-Αλευρά, Η Τέχνη της Αρχαίας Ελλάδας, J. Boardman, Αρχαία ελληνική τέχνη. G.M.A. Richter, Αρχαία ελληνική τέχνη. M. Robertson, A history of Greek Art., J.J. Pollit, Η τέχνη στην ελληνιστική εποχή.
ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ II
Παυλίνα ΚΑΡΑΝΑΣΤΑΣΗ
Αρχαιολογία των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων. Μάθημα εισαγωγικού χαρακτήρα με βάση τα αρχαιολογικά δεδομένα και με κεντρικό άξονα τους τρεις βασικούς τομείς: Αρχιτεκτονική - Γλυπτική - Κεραμεική/Αγγειογραφία. Ιστορικό πλαίσιο, προβλήματα της έρευνας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Γ. Κοκκορού-Αλευρά, Η Τέχνη της Αρχαίας Ελλάδας, J. Boardman, Αρχαία ελληνική τέχνη. G.M.A. Richter, Αρχαία ελληνική τέχνη. M. Robertson, A history of Greek Art., J.J. Pollit, Η τέχνη στην ελληνιστική εποχή.
ΡΩΜΑΪΚΑ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΑ ΠΟΡΤΡΑΙΤΑ
Παυλίνα ΚΑΡΑΝΑΣΤΑΣΗ
Μάθημα σεμιναριακού χαρακτήρα με θέμα τα ρωμαϊκά αυτοκρατορικά πορτραίτα (100 πΧ. - 330 μΧ.). Ιστορικό πλαίσιο, θεματολογία, ερμηνεία και προβλήματα της έρευνας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: P. Zanker, Augustus and the power of images. D.E.E. Kleiner, Roman Sculpture. S. Walker, Greek and roman portaits. R. Turcan, L’art romain dans l’histoire. Six siηcles d’expression de la Romanitι, Α. Ντάτσουλη-Σταυρίδη, Τα ρωμαϊκά πορτραίτα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΙΕΡΑ. TO IEPO THΣ OΛYMΠIAΣ
Παυλίνα ΚΑΡΑΝΑΣΤΑΣΗ
H Oλυμπία ως πανελλήνιο θρησκευτικό και αθλητικό κέντρο και ως παράδειγμα για τη σημασία, την εξέλιξη και τη διαμόρφωση των ιερών στον αρχαίο ελληνικό κόσμο.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: A. Mallwitz, Olympia und seine Brauten (1972). Kl. Herrmann, "Oλυμπία. Tο ιερό και οι Aγώνες", στο: Tο Πνεύμα και το Σώμα. Oι αθλητικοί αγώνες στην αρχαία Eλλάδα (1989). Παυσανίου, Eλλάδος Περιήγησις, 1979. (N. Παπαχατζής). G. Gruben, Iερά και ναοί της Aρχαίας Eλλάδας, 2000.
[ΙΤΕ] ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ (3ος-6ος αι.)
Παυλίνα ΚΑΡΑΝΑΣΤΑΣΗ
Τέχνη και κοινωνία στην ύστερη αρχαιότητα. Ρώμη/Βυζάντιο - Mεσαιωνική Δύση - Ισλάμ, θεός και κράτος. Οι πόλεις και τα μνημεία τους. Εξετάζονται χαρακτήρες και μορφές ενός μετατρεπόμενου σε αλληλοδιάδοχα σχήματα κόσμου, στις ελληνόφωνες και λατινόφωνες περιοχές του, με το απώτερο ελληνορρωμαϊκό παρελθόν και τα τοπικά ιδιώματα. Η μετατροπή των ελεύθερα αναπτυσσόμενων προσώπων σε στρατευόμενες μονάδες ευρύτερα πειθαρχημένων συνόλων, η διαστρωμάτωση των ρόλων που φέρει στην κορυφή της τη μοναρχική παρουσία και η σχηματοποίηση των σωτηριολογικών προσδοκιών, ως δυναμικοί παράγοντες που κατευθύνουν τις τύχες της πλαστικής και της αρχιτεκτονικής δημιουργίας, την τεχνοτροπία και την εικονογραφία. Κάτοχοι ποικίλων τεχνικών και διάμεσοι μεταξύ ουρανού και γης, οι άγιοι, ως δευτεραγωνιστές (και περιφερειακοί πρωταγωνιστές) του χριστιανικού έπους. Παράλληλα, η μελέτη εξειδικεύεται σε ζητήματα μεθόδου, τυπολογίας, υφολογίας και ερμηνείας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: L’ Orange 1965. Grabar 1966. Bianchi Bandinelli 1970. Brown 1971. Kitzinger 1977. Age of Spirituality (K. Weitzmann. εκδ.) 1979/1980. MacCormack 1981. Πάλλας 1989 (= Η Αθήνα στα χρόνια της μετάβασης από την αρχαία λατρεία στη χριστιανική. Τα αρχαιολογικά δεδομένα, Επιστ. Επετ. Θεολογ. Σχολής Πανεπ. Αθηνών). Elsner 1998.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ. Ψηφιδωτά. Εις μνήμην Δ. Πάλλα
Ηλίας ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η εξέλιξη των εφαρμογών της τεχνικής και ο εκάστοτε ιδιάζων χαρακτήρας (τόπος και τρόπος, διακοσμητικά και παραστατικά θέματα, προγράμματα) από την αρχαιότητα ως τα τέλη του βυζαντινού μεσαίωνα. Ελλαδικός χώρος, ρωμαϊκή επικράτεια, Βυζάντιο, Ιταλία και Σικελία.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Μελέτες των D. Levi, O. Demus, Σ. Πελεκανίδη, Κ. Dunbabin, E. Kitzinger, Π. Ασημακοπούλου-Ατζακά, κ.ά. Κύριο βοήθημα αποτελεί η μελέτη του Δ. Πάλλα, Ψηφιδωτά (= ΘΗΕ 12, 1968).
ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ. Ο αυτοκράτωρ: η σύνθεση ενός προσώπου (Ρώμη, Βυζάντιο και μεσαιωνική Δύση). Εις μνήμην A. Grabar
Ηλίας ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η εικόνα του αυτοκράτορα, από τον Κωνσταντίνο στον Ιωάννη Β΄ τον Κομνηνό, ως προσωπογραφική και ιδεολογική σύνθεση. Το ερευνητικό αυτό μάθημα απευθύνεται και σε μεταπτυχιακούς φοιτητές.
[ΘΕΣ] ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΘΕΣΜΩΝ
ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ, 15ος - 18ος αι.
Ελένη ΑΓΓΕΛΟΜΑΤΗ
Εξετάζονται οι μηχανισμοί μετάβασης του Ελληνισμού από το βυζαντινό παρελθόν στη μεταβυζαντινή πραγματικότητα, η επιβίωση στοιχείων και θεσμών της βυζαντινής κοινωνίας καθώς και η μεταλλαγή υπαρχόντων ή η εμφάνιση νέων, σε σχέση με την οθωμανική τάξη πραγμάτων και τη διεθνή συγκυρία. Αναλυτικότερα, εξετάζοται η Εκκλησία, οι Κοινότητες, οι Αρματολοί και οι Κλέφτες και ο ρόλος τους στην υπό εξέταση περίοδο.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: N. Iorga, Το Βυζάντιο μετά το Βυζάντιο. Αθήνα 1985. Γ. Μεταλληνός, Τουρκοκρατία. Οι Έλληνες στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, Αθήνα 1988. Ν.Γ. Μοσχοβάκης, Το εν Ελλάδι δημόσιον δίκαιον επί τουρκοκρατίας, Αθήναι 1882 (αναστατική έκδοση, Αθήνα 1973). Γ. Δ. Κοντογιώργης, Κοινωνική δυναμική και πολιτική αυτοδιοίκηση. Οι ελληνικές κοινότητες της τουρκοκρατίας, Αθήνα 1982. S. Runciman, Η Μεγάλη Εκκλησία εν αιχμαλωσία. Π. Κονόρτας, Θεωρήσεις για το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Gunnar Hering, Οικουμενικό Πατριαρχείο και Ευρωπαϊκή Πολιτική 1620-1638, Αθήνα 1992. Ι. Κ. Βασδραβέλλης, Αρματολοί και κλέφτες εις Μακεδονίαν, Θεσσαλονίκη 1970. John C. Alexander, Brigandage and Public Order in the Morea 1685-1806, Αθήνα 1985.
ΓΥΝΑΙΚΕΣ, ΓΑΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ, 1453-1821
Ελένη ΑΓΓΕΛΟΜΑΤΗ
Μετά από μια εισαγωγή στο θεωρητικό μέρος της ιστορίας των γυναικών και στις σύγχρονες προσεγγίσεις του φύλου στην ιστορική έρευνα, εξετάζονται η φυσική κατάσταση, η θέση της γυναίκας και ο ρόλος της στην οικογένεια, στην οικονομία και στην κοινωνία, το νομικό πλαίσιο που ρύθμιζε τη ζωή των γυναικών, η κοινωνική διαστρωμάτωση και οι διαφορές μεταξύ των γυναικών διαφόρων κοινωνικών τάξεων, η σεξουαλική τους ζωή, η προίκα, ο γάμος, οι οικογενειακές σχέσεις και οι σχέσεις των δύο φύλων, η παλλακεία, η πορνεία, το διαζύγιο, η παιδεία των γυναικών ή η έλλειψή της κατά την υπό εξέταση περίοδο.
Το μάθημα θα γίνει υπό τη μορφή σεμιναρίου.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: E. Αβδελά - Α. Ψαρρά (επιμ.), Σιωπηρές ιστορίες. Γυναίκες και φύλο στην ιστορική αφήγηση, 1997. H. Angelomatis-Tsougarakis, "Greek Women, 16th-19th century: the Travellers’ View", Μεσαιωνικά και Νέα Ελληνικά, 4 (1992). Ε. Βαρίκα, Η εξέγερση των κυριών. Η γένεση μιας φεμινιστικής συνείδησης στην Ελλάδα 1833-1907, 1987.
[ΓΛΩ] ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Ι
Αθανάσιος ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
Αισχίνη, Λόγος «Περί της Παραπρεσβείας». Στο μάθημα αυτό μετά από μια σύντομη διαδρομή στη ρητορική καθώς και την κλασική ρητορεία, το ενδιαφέρον της διδασκαλίας εστιάζεται στον Αισχίνη, την πολιτική του δραστηριότητα, το έργο του. Στη συνέχεια εξετάζεται εξαντλητικά ο ρητορικός λόγος του Αισχίνη «Περί της Παραπρεσβείας», που παρουσιάστηκε ως απολογία του στο Αθηναϊκό δικαστήριο, το 343 π.Χ. Οι βασικοί άξονες της διδασκαλίας περιλαμβάνουν τη γλωσσική ανάλυση του κειμένου, αναφορά στην παράδοση του κειμένου και το κριτικό υπόμνημα, τη ρητορική ανάλυση του κειμένου, αναφορά στο ιστορικό πλαίσιο της εποχής και στο αττικό δίκαιο.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: E. Harris, Aeschines and the Athenian Politics. A. Efstathiou, A commentary on Aischines’ “De Falsa Legatione”, chapters 1-96 (υπό έκδοση). Αισχίνης. Άπαντα. Τόμος Πρώτος. Εκδ. Κάκτος. T. Paulsen, Die Parapresbeia-Reden des Demosthenes und des Aischines.
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ II
Αθανάσιος ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
Λυσία, λόγος «Υπέρ του Ερατοσθένους φόνου απολογία». Η παρουσίαση του πολύ ενδιαφέροντος από απόψεως ιδεών της εποχής του τέλους του 5ου αιώνα λόγου του Λυσία, «Υπέρ του Ερατοσθένους φόνου απολογία» αποτελεί το αντικείμενο του μαθήματος αυτού. Αρχίζοντας από μια σύντομη εισαγωγή για τη ρητορεία του 5ου αιώνα π.Χ. και την ένταξη του Λυσία στο πλαίσιο της παράδοσης των ρητόρων της εποχής του, στη συνέχεια εξετάζεται το εν λόγω κείμενο του Λυσία γλωσσικά, επιχειρείται η ρητορική του ανάλυση και γίνεται αναφορά στις ιδέες της εποχής καθώς και το αττικό δίκαιο.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: C.Carey, Lysias. Selected Speeches. M. Edwards και S. Usher, Antiphon and Lysias. Γ. Ράπτης, Λυσίας. Οι Υπερασπιστικοί του Λόγοι. Α. Ζάκας, Λυσίου Λόγοι.
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ III
Αθανάσιος ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
Θουκυδίδου, Ιστοριών Α. Το πρώτο βιβλίο της ιστορίας που συνέγραψε ο Θουκυδίδης αποτελεί το αντικείμενο διδασκαλίας του μαθήματος αυτού. Το βιβλίο αυτό αναφέρεται στα αίτια του Πελοποννησιακού πολέμου. Το κείμενο εξετάζεται γλωσσικά και ρητορικά, γίνεται αναφορά στην παράδοση του κειμένου και το κριτικό υπόμνημα, αναλύεται η ιστορική μέθοδος του συγγραφέα σε σχέση με το ύφος του.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: A. W. Gomme, A Historical Commentary on Thucydides, Τόμος Πρώτος. S. Hornblower, A Commentary on Thucydides, Τόμος Πρώτος. J. Finley, Θουκυδίδης. Φ. Παππάς, Θουκυδίδου Ιστορία, Τόμος Πρώτος (εκδ. Πάπυρος). Α. Γεωργοπαπαδάκος, Εκλεκτά μέρη από το Θουκυδίδη.
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ IV: Ιστορία Αρχαία Ελληνικής Λογοτεχνίας και Γλώσσας
Αθανάσιος ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
Διδάσκονται η ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής λογοτεχνίας από τον Όμηρο μέχρι την αρχή της Ρωμαϊκής περιόδου. Παράλληλα με την ανάλυση που αφορά στα λογοτεχνικά είδη καθώς και στους συγγραφείς αναλύονται γλωσσικά αντιπροσωπευτικά αποσπάσματα κειμένων των σημαντικότερων συγγραφέων. Γίνεται αναφορά στις φάσεις της ελληνικής γλώσσας με ιδιαίτερη ανάλυση των διαλέκτων της ελληνικής.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: A. Lesky, Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας. P. Easterling και B. Knox, Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας. J. de Romily, Αρχαία Ελληνική Γραμματολογία. S. Saïd, M. Trédé και A. le Boulluec, Ιστορία της Ελληνικής Λογοτεχνίας (Τόμος Α). K. Dover and others, Ancient Greek Literature. Ιστορία της Ελληνικής Γλώσσας, από τις αρχές ώς την Ύστερη Αρχαιότητα (έκδ. του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας/ επιστημ. επιμέλεια Α.-Φ. Χρηστίδης).
ΛΑΤΙΝΙΚH ΓΛΩΣΣA KAI ΓPAMMATEIA Ι
Bάιος BAΪOΠOYΛOΣ
Διδάσκονται αποσπάσματα από τους Pωμαίους ιστοριογράφους της περιόδου της Δημοκρατίας (Kάτων, Σεμπρώνιος Aσελλίων, K.K. Kοαδριγάριος, Hμίνας, I. Kαίσαρ, Σαλλούστιος, K. Nέπως). Έμφαση δίνεται στα προοίμια του Kατιλίνα και του Iουγούρθα, στον excursus του Kαταλίνα και στην παρέκβαση περί των κομμάτων της Pώμης στον Iουγούρθα. Eπίσης γίνεται αναφορά στην ρωμαϊκή ιστοριογραφία από τις αρχές της ώς τον Σαλλύστιο.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: E.J. Kenney - W.V. Clausen, Iστορία της λατινικής λογοτεχνίας, 1999. M. von Albrecht, Iστορία της ρωμαϊκής λογοτεχνίας, τομ. A΄, 1997. M.L. Laistner, The Greater Roman Historians, 1974. A.E. Astin, Cato the Censor, 1978. F.E. Adcock, Caesar as Man of Letters, 1956. M. Rambaud, L’art de la deformation historique dans les commentaires de Cιsar, 1966. D.C. Earl, The political thought of Sallust, 1961. J.Geider, Cornelius Nepos and Ancient Political Biography, 1985.
ΛΑΤΙΝΙΚH ΓΛΩΣΣA KAI ΓPAMMATEIA II
Bάιος BAΪOΠOYΛOΣ
Διδάσκονται αποσπάσματα από τους Pωμαίους ιστοριογράφους της αυτοκρατορικής περιόδου και της μεταγενέστερης αυτοκρατορικής εποχής (T. Λίβιος, B. Πατέρκουλος, Kούρτιος Pούφος, Tάκιτος, Σουητώνιος, Aμμιανός Mαρκελλίνος). Έμφαση δίνεται στη διδασκαλία του προοιμίου του T. Λιβίου, στα έργα του Tακίτου (ιδιαίτερα στον Agricola και στους Annales), στον Aύγουστο του Σουητωνίου. H διδασκαλία γραμματολογίας αφορά την ιστοριογραφία από τους αυγούστειους χρόνους ώς την ύστερη αρχαιότητα.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: E.J. Kenney - W.V. Clausen, Iστορία της λατινικής λογοτεχνίας, 1999. M. von Albrecht, Iστορία της ρωμαϊκής λογοτεχνίας, τομ. A΄, 1997. M.L. Laistner, The Greater Roman Historians, 1974. P.G. Walsh, Livy, 1974. D.S. Levene, Religion in Livy, 1993. A.J. Woodman, Velleius Paterculus, The Caesarian and Augustan Narrative (2. 41-93), 1983. R.M. Ogilvie and the Late Sir Ian Richmond, Cornelii Taciti De vita Agricolae, 1967. J.E. Atkinson, A Commentary on Q. Curtius Rufu’s Historiae Alexandri Magni Books 3 and 4, 1980. J.M. Carter, Suetonius Divus Augustus, 1982.
ΛΑΤΙΝΙΚH ΓPAMMATEIA I
Bάιος BAΪOΠOYΛOΣ
Διδάσκεται ποίηση της ύστερης δημοκρατικής περιόδου (Kάτουλλος) και της αυγούστειας περιόδου (Oράτιος, Bιργίλιος). Eπισημαίνεται η σύνδεση της λογοτεχνικής παραγωγής στη Pώμη με την καλλιμαχική και εν γένει την αλεξανδρινή παράδοση και σημειώνεται η σταδιακή μετατόπιση των Pωμαίων ποιητών από τις καθαρά λογοτεχνικές τους στοχεύσεις, που κινούνται στο πνεύμα του κινήματος των νεωτέρων, προς την υπηρέτηση και πολιτικών σκοπών.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: E.J. Kenney - W.V. Clausen, Iστορία της λατινικής λογοτεχνίας, 1999. M. von Albrecht, Iστορία της ρωμαϊκής λογοτεχνίας, τομ. A΄, 1997. H. Bardon, Propositions sur Catulle, Collection Latomus, Vol. 108, 1970. J.V. Cody, Horace and Callimachean Aesthetics, Collection Latomus, Vol. 147, 1976. W.A. Camps, An introduction to Virgil’s Aeneid, 1969.
ΛΑΤΙΝΙΚH ΓPAMMATEIA II
Bάιος BAΪOΠOYΛOΣ
Διδάσκεται ποίηση της εποχής του Aυγούστου (Oράτιος, Bιργίλιος, Προπέρτιος, Tίβουλλος, Oβίδιος). Tα επιλεγμένα αποσπάσματα καθιστούν πρόδηλη την αξιοποίηση των λόγιων και ιδιαίτερα προικισμένων ποιητών της περιόδου αυτής για την προβολή των ιδεών που το αυγούστειο καθεστώς επιθυμούσε να επικρατήσουν στη Pώμη. Σημειώνεται η προοδευτική αποδημία ορισμένων από τους ποιητές αυτούς από την ιδιωτική σφαίρα προς το πεδίο των δημόσιων διαφερόντων και η διακρατική στράτευσή τους στην προβολή των νέων ιδανικών που ο Aύγουστος θέλησε να καταστήσει κυρίαρχη ιδεολογία στη Pώμη.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: E.J. Kenney - W.V. Clausen, Iστορία της λατινικής λογοτεχνίας, 1999. M. von Albrecht, Iστορία της ρωμαϊκής λογοτεχνίας, τομ. A΄, 1997. J.-P. Boucher, …tudes sur Properce, Problηmes d’inspiration et d’art, 1965. R. Ball, Tibullus the Elegist - A Critical Survey, 1983. J.V. Cody, Horace and Callimachen Aesthetics, Collection Latomus, Vol. 147, 1976. H. Frδnkel, Ovid: a poet between two worlds, 1945. N.I. Herescu, Ovidiana: recherches sur Ovide, 1958.
KOINΩNIOΓΛΩΣΣOΛOΓIA
N. KAPAΠIΔAKHΣ - Θ. NIKOΛAΪΔHΣ (σε συνεργασία με τον Π. NTAΛTA)
A. Homo sociolinguisticus: γλώσσα, κοινωνιογλωσσικοί ρόλοι και ταυτότητα.
B. Tο κλασικό υπόδειγμα κοινωνιογλωσσικής μεταβλητότητας.
Γ. H διάσταση του ύφους στο κλασικό υπόδειγμα κοινωνιογλωσσικής μεταβλητότητας.
Δ. H έννοια της κοινωνιογλωσσικής (KΓ) μεταβλητής.
E. H διάσταση της ταξικής διαστρωμάτωσης.
[ΠΑΙ] ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ I. Η φιλοσοφία του 6ου και 5ου π.Χ. αιώνα.
Γραμματική ΑΛΑΤΖΟΓΛΟΥ-ΘΕΜΕΛΗ
Ιστορικές, κοινωνικές κ.ά. προϋποθέσεις για τη δημιουργία και ανάπτυξη αφηρημένης σκέψης τον 6ο π.Χ. αιώνα. Η σύλληψη της μιας "αρχής" ή "ουσίας" και οι πρώτοι φιλόσοφοι του ευρωπαϊκού χώρου. Γιατί και πώς μετατοπίστηκε τον 5ο αιώνα το ενδιαφέρον των φιλοσόφων από τη φύση στον άνθρωπο. Το πρωταγόρειο "χρημάτων μέτρον άνθρωπος": σχετικοποίηση της γνώσης, των αξιών και εκδημοκρατισμός: μήπως συνδέονται; Ο σωκρατικός "ορισμός" και η σωκρατική "επαγωγική μέθοδος" στην υπηρεσία του ανθρώπου και της κοινωνίας του. Η αντίδραση στην παράδοση και η διαμόρφωση νέων αξιών. Η εκπαίδευση των νέων και πόσο κοστίζει. Το σωκρατικό "ουδείς εκών κακός": διδάσκεται η αρετή; "Νόμω-φύσει": ένα αντιθετικό δίδυμο που δεσπόζει στη διανόηση, θρησκεία, πολιτισμό, γλώσσα, δίκαιο: πώς δημιουργήθηκαν, είναι "φύσει" ή "νόμω";
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Γ. Αλατζόγλου-Θέμελη, "Εισαγωγικά στους Προσωκρατικούς", Φιλοσοφία και Παιδεία 4, 1996. Γ. Αλατζόγλου-Θέμελη, "Πρωταγόρας και Σωκράτης. Ενδείξεις της συνοδοιπορίας τους", Φιλοσοφία 8-9 1978-79. Η Αρχαία Σοφιστική, Αθήνα 1991. W.K.C. Guthrie, A History of Greek Philosophy, 1-3, 1962-1969. J. de Romilly, Οι μεγάλοι Σοφιστές στην Αθήνα του Περικλή, 1994. Θ. Βέικος, Οι Προσωκρατικοί, 1988. Kirk-Raven Schofield, Οι Προσωκρατικοί φιλόσοφοι, 1988.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ II. Η φιλοσοφία του 4ου π.Χ. αιώνα
Γραμματική ΑΛΑΤΖΟΓΛΟΥ-ΘΕΜΕΛΗ
Η αρχή του τέλους της Πόλεως-Κράτους και ο Πλάτων. Η οικογένειά του και οι βασικοί σταθμοί της ζωής του. Η προ-πλατωνική φιλοσοφία και η πλατωνική κριτική. Ο Σωκράτης και οι σωκρατικές σχολές. Η Σοφιστική και η αμφίδρομη σχέση της με τον Πλάτωνα. Οι διάλογοι: χρονολόγηση και λογοτεχνική αξία. Οι επιστολές και ιδιαίτερα η έβδομη ως προσωπική εξομολόγηση του Πλάτωνα. Η θεωρία των Ιδεών ως κορμός της πλατωνικής φιλοσοφίας. Η θεωρία της ψυχής και η θεωρία της γνώσης ως προϋποθέσεις της θεωρίας των Ιδεών. Η κοσμολογία και η οντολογία: πώς εντάσσονται στο όλο σύστημα. Ο πλατωνικός δυϊσμός: οι προϋποτυπώσεις του στον Παρμενίδη και η συνέχειά του στους Χριστιανούς. Η πολιτική θεωρία του Πλάτωνα ως "το πρώτον κινούν" της φιλοσοφίας του.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Φρ. Σατελέ (εκδ.), Η φιλοσοφία. Από τον Πλάτωνα ώς τον Θωμά Ακινάτη. A.E. Tylor, Πλάτων. Δ. Γληνός, Εισαγωγή στον Σοφιστή του Πλάτωνα. A. Jeanniηre, Πλάτων. Γ. Αλατζόγλου-Θέμελη, "Πρωταγόρας και Σωκράτης", Φιλοσοφία 8-9. W.K.C. Guthrie, A History of Greek Philosophy.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Γραμματική ΑΛΑΤΖOΓΛΟΥ-ΘEΜΕΛΗ
Η Ιστορία ως (1) res gestae και ως (2) historia rerum gestarum: ανάπτυξη της πρώτης. Η Φιλοσοφία της Ιστορίας (res gestae) ως μεταφυσική-εσχατολογική θεώρηση και η ιστορία της: Η Αρχαιότητα και ο προβληματισμός της για το παρελθόν και το παρόν της Ιστορίας. Ο Χριστιανικός Μεσαίωνας και η στροφή προς την προοπτική ενός ουράνιου μέλλοντος. Η Νεότερη Ευρώπη και η εδραίωση και εξέλιξη της προοπτικής ενός καλύτερου γήινου μέλλοντος. Εξαντλήθηκε ή επιβιώνει η μεταφυσική-εσχατολογική θεώρηση;
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: W. Walsh, Εισαγωγή στη Φιλοσοφία της Ιστορίας, 1985. K. Lowith, Το νόημα της Ιστορίας, 1985. Κ. Pαπποπόρ, Φιλοσοφία της Ιστορίας. I.Ν. Θεοδωρακόπουλος, Εισαγωγή στη Φιλοσοφία, 1975. Θ. Βέικος, θεωρία και Μεθεδολογία της Ιστορίας, 1987. R. Schaeffler, Einfϋhrung in die Geschichtsphilosophie, 1973. Π. Αντερσον, Θεωρίες για το τέλος της Ιστορίας, 1984.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Γραμματική ΑΛΑΤΖΟΓΛΟΥ-ΘΕΜΕΛΗ
Η Ιστορία ως (1) res gestae και ως (2) historia rerum gestarum: ανάπτυξη της δεύτερης. Η επιστήμη της Ιστορίας και η σχέση της με τις λεγόμενες θετικές επιστήμες. Συγκρίσεις με την Ιατρική ως ενδιάμεση μορφή θετικής και μη θετικής επιστήμης. Ιδιαιτερότητες της Ιστορίας. Στοιχεία αριστοτελικής λογικής και η χρησιμότητά της για τις επιστήμες. Ορθολογισμός και Εμπειρισμός ως θεωρίες-υπόστρωμα για την Ιστορία. Ο ιστορικός και τα γεγονότα ή το υποκείμενο και το αντικείμενο της ιστορικής γνώσης. Τα ιστορικά γεγονότα, η ερμηνεία τους και το ιδανικό της αντικειμενικότητας. Υπάρχει αυστηρά επιστημονική μέθοδος; Υπάρχει αιτιότητα στην Ιστορία;
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: W. Walsh, Εισαγωγή στη Φιλοσοφία της Ιστορίας, 1985. Ε.Χ. Καρρ, Τι είναι Ιστορία; 1983. T.S.Kuhn, Η δομή των επιστημονικών επαναστάσεων, 1981. P. Fayerabend, Ενάντια στη Μέθοδο, 1983. P. Fayerabend, Γνώση για ελευθέρους ανθρώπους, 1986. J. Topolski, Προβλήματα Ιστορίας και ιστορικής μεθοδολογίας, 1983. R.F. Atkinson, Knowledge and Explanation of History, Macmillan Education 1978.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
Δημήτριος ΣΟΦΙΑΝΟΣ
Μελέτη της βυζαντινής πνευματικής ζωής στις διάφορες εκφάνσεις της. Αναφορά στο βυζαντινό εκπαιδευτικό σύστημα, την ιστοριογραφία, τη χρονογραφία, την αγιολογία, την επιστολογραφία, σε μικρότερο βαθμό στη λόγια (κυρίως εκκλησιαστική) και στη δημώδη λογοτεχνία και τέλος στη θέση του Βυζαντινού μέσα στον κόσμο. Μεγάλο βάρος δίδεται στη μελέτη πηγών που σχετίζονται με την κάθε ενότητα. Ασκήσεις των φοιτητών στη μετάφραση, ερμηνεία και αξιοποίηση των πηγών, με παράλληλη γλωσσική διδασκαλία.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: C. Mango, Βυζάντιο, Η Αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης. P. Lemerle, Ο πρώτος βυζαντινός ουμανισμός, J. Darrouzηs, Epistoliers byzantins du Xe siηcle. H. Hunger, Η λόγια κοσμική λογοτεχνία των Βυζαντινών. Δ.Ζ. Σοφιανού, Οι βυζαντινοί άγιοι του ελλαδικού χώρου μέσα από τις πηγές και τα κείμενα. Γ. Ξ. Τσαμπής, Η Παιδεία στο χριστιανικό Βυζάντιο.
NEΩTEPH EYPΩΠAΪKH ΠOΛITIKH ΣKEΨH
Θεοδόσης NIKOΛAΪΔHΣ
Στο φετεινό μάθημα μελετάται η έννοια του έθνους στην επαναστατική Γαλλία και στην ιστοριογραφία της Eπανάστασης. Eξετάζονται κείμενα των Sieyηs, Guizot, Thierry και Toqueville. O στόχος του μαθήματος είναι διπλός: αφ’ ενός μεν να καταδειχθούν τα πολιτικά διακυβεύματα της συζήτησης γύρω από το έθνος, αφ’ ετέρου να μελετηθεί η αλλαγή του "παραδείγματος" στην ιστοριογραφία της Γαλλικής Eπανάστασης: από ένα "παράδειγμα" θεμελιωμένο στις έννοιες της κατάκτησης και του πολέμου (Guizot, Thierry) περνάμε σε μία ιστοριογραφία που χρησιμοποιεί περισσότερο τις έννοιες του τρόπου παραγωγής και της κοινωνικής πάλης (Toqueville)
ΘPHΣKEYTIKEΣ ΔOΞAΣIEΣ KAI ΠPAKTIKEΣ ΣTHN NEΩTEPH EYPΩΠAΪKH IΣTOPIA
Θεοδόσης NIKOΛAΪΔHΣ
Eξετάζεται φέτος το ζήτημα της κατάργησης των μεσαζόντων ανάμεσα στους πιστούς και το θείο από τους προτεστάντες –και ιδιαίτερα η κατάργηση του μοναχισμού. Γίνεται αναδρομή στην ιστορία του μοναχισμού από τον 4ο ως τον 15ο αιώνα· εν συνεχεία μελετώνται οι αλλαγές που υπέστη η ευρωπαϊκή κοινωνία από το 1450 ως τις αρχές του 16ου αιώνα και τέλος εξετάζονται το De votis monasticis του M. Λουθήρου καθώς και η κατάργηση των μονών στην Aγγλία από τον Eρρίκο H΄.
EKΠAIΔEYΣH KAI ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ
Ελένη ΑΓΓΕΛΟΜΑΤΗ
Αντικείμενο εξέτασης αποτελεί η παιδεία των Ελλήνων μετά την κατάλυση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και οι μεταβολές που συντελούνται κατά τους επόμενους αιώνες και ιδίως κάτω από την επίδραση του Διαφωτισμού στα διανοητικά φαινόμενα, στις παιδευτικές, πολιτικές και κοινωνικές ιδέες αλλά και στη συμπεριφορά και την καθημερινή ζωή.
Εισαγωγικά, επισκοπείται η παιδεία, ο παραδοσιακός μεταβυζαντινός τρόπος σκέψης και η κρατούσα ιδεολογία και πολιτιστική παράδοση μέχρι τα μέσα του 18ου αι., οπότε αρχίζει να γίνεται αισθητή η επίδραση του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού. Κατόπιν εξετάζονται οι ιδέες που εισάγονται, τα πρόσωπα και οι συλλογικοί φορείς που συνετέλεσαν στη διάδοση του Διαφωτισμού στην οθωμανική αυτοκρατορία, τα αντιπροσωπευτικότερα έργα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, ο τρόπος και ο βαθμός αφομοίωσης και ενσωμάτωσης των ιδεών του στην ελληνική κοινωνία καθώς και οι συνέπειες των αλλαγών που πραγματοποιούνται στο πνευματικό και κοινωνικό επίπεδο και τέλος η ανάσχεση του Διαφωτισμού μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Νεοελληνικός Διαφωτισμός. Βιβλιογραφία 1945-1995, 1998. Άλκης Αγγέλου, Των Φώτων, τ. Α΄-Β΄. Νεοελληνικά Μελετήματα 9 - Νέα Σειρά, Αθήνα 1988. Άλκης Αγγέλου, Πλάτωνος Τύχαι (Η λόγια παράδοση στηνΤουρκοκρατία), Ανατύπωση εκδ. Ερμής Αθήνα. Κ.Θ. Δημαράς, Νεοελληνικός Διαφωτισμός, 1980. Π. Κιτρομηλίδης. Νεοελληνικός Διαφωτισμός. Οι πολιτικές και κοινωνικές ιδέες, Αθήνα 1996.
IΣTOPIA THΣ NEOEΛΛHNIKHΣ ΛOΓOTEXNIAΣ
Θεοδόσης ΠΥΛΑΡIΝΟΣ
Eισαγωγή στη Nεοελληνική Λογοτεχνία από τις απαρχές έως τη Γενιά του ’30, με έμφαση στην Eπτανησιακή Σχολή, την A΄ Aθηναϊκή Σχολή και την Γενιά του ’80.
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Ι. Λογοτεχνία και γλωσσικό ζήτημα
Θεοδόσης ΠΥΛΑΡIΝΟΣ
Λογοτεχνία και γλωσσικό ζήτημα: Παρουσίαση και μελέτη της εξέλιξης της νεοελληνικής γλώσσας μέσα από τα δημώδη και, κυρίως, τα έντεχνα κείμενα της λογοτεχνίας μας. Εξέταση της αμφίδρομης σχέσης γλώσσας και κειμένων.
Το κέντρο βάρους της διδασκαλίας εντοπίζεται στην ευρεία διάδοση και επικράτηση του καθαρεύοντος λόγου κατά τον 19ο αι., στη σύγκρουση των οπαδών της καθαρεύουσας και της δημοτικής και στη σταδιακή επιβολή της δημοτικής στο πρώτο τέταρτο του 20ού αι.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη γλωσσική μορφή των λογοτεχνικών κειμένων και στις επιδράσεις που άσκησαν αυτά στη γλωσσική σύγκλιση και τη σταδιακή διαμόρφωση κοινού γλωσσικού οργάνου στην παιδεία και τη λογοτεχνία.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Α.Ε. Μέγας, Iστορία του γλωσσικού ζητήματος (μέρος Α΄ και Β΄), 1997. Μ. Α. Τριανταφυλλίδης, Νεοελληνική γραμματική, α΄ τόμος. Ιστορική Εισαγωγή, 1938. Νέα Εστία τ. 100 (Χριστούγεννα 1976), τεύχ. 1187, αφιέρωμα: Λογοτεχνία και δημοτικισμός.
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ II. Η Επτανησιακή Σχολή στην κερκυραϊκή φάση της
Θεοδόσης ΠΥΛΑΡIΝΟΣ
Η Επτανησιακή Σχολή στην κερκυραϊκή φάση της (από την άφιξη και εγκατάσταση του Σολωμού στην Κέρκυρα και εξής): Ο Ιάκωβος Πολυλάς και ο σολωμικός κύκλος, οι επιδόσεις των Κερκυραίων λογοτεχνών και λογίων στο κριτικό και μεταφραστικό έργο, οι μετασολωμικοί και ο Λορ. Μαβίλης, η ύστερη Επτανησιακή, γνωστή και ως Κερκυραϊκή Σχολή, οι ανανεωτικές προσπάθειες του Κων. Θεοτόκη, ο συγκρητισμός (Ειρήνη Δεντρινού και Κατίνα Παππά) και η αφομοίωση, η επτανησιακή πεζογραφία.
Η γραμματολογική εξέταση συνδυάζεται με τη μελέτη και την ανάλυση των αντίστοιχων κατά περίπτωση κειμένων (αναγνώριση χαρακτηριστικών της Σχολής, ιδεολογία και εξελικτική πορεία, εκπρόσωποι και χαρακτηριστικά γνωρίσματα, καλλιέργεια της δημοτικής ως λογοτεχνικού γλωσσικού οργάνου).
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Η ελληνική ποίηση. επιμ.-εισαγωγή Μ.Μ. Παπαϊωάννου, 1980. Λ. Πολίτης, Ποιητική Ανθολογία, βιβλίο πέμπτο, Ο Σολωμός και οι Εφτανησιώτες, 1988.
[ΠΑΔ] ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ Ι. Θεωρίες της Αγωγής και της Κοινωνικοποίησης
Η επαφή των φοιτητών με τις σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες της αγωγής και της κοινωνικοποίησης του παιδιού. Παρουσιάζονται και συζητούνται κατά τα πρώτα μαθήματα το μπιχεβιοριστικό, το ψυχαναλυτικό, το γνωσιο-εξελικτικό μοντέλο κοινωνικοποίησης, καθώς και το αντίστοιχο της συμβολικής αλληλεπίδρασης. Στις υπόλοιπες συναντήσεις επιλέγεται ο χώρος του σχολείου για τη συζήτηση παραδειγμάτων κοινωνικής μάθησης, όπως οι κυρώσεις, η μαθητική αδιαφορία, ο στιγματισμός κ.ά..
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Α. Κοσμόπουλος, Σχεσιοδυναμική Παιδαγωγική του προσώπου. Χ. Φράγκος, Ψυχοπαιδαγωγική. G.H. Mead, Mind, Self and Society. D, Ulrich, Sozialization in der Schule. Elememe einer sozialpsychologischen Theorie. W. Joppien, Paedagogische Interaktion.
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ II. Θεωρίες του σχολείου
Ανάλυση των σχολικών περιβαλλόντων για την άσκηση εκπαιδευτικών λειτουργιών. Περιγράφονται και αναλύονται τα βασικά δομικά στοιχεία του οργανισμού σχολείο τόσο στο μακρο-επίπεδο όσο και σε μικρο-επίπεδο. Πέρα από τη συζήτηση της διδασκαλίας ως βασικής μορφής επικοινωνίας σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα, γίνεται εκτενής αναφορά στην παιδαγωγική σχέση, τη γλωσσική αλληλεπίδραση, το διδασκαλικό και το μαθητικό ρόλο. Οι σχέσεις ανάμεσα στον εκπαιδευτικό οργανισμό και στις υπόλοιπες κοινωνικές περιοχές. Οι λειτουργίες του εκπαιδευτικού συστήματος.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: N. Luhmann, Theorie sozialer Systeme. L. Lau, Interaktion und Institution. R. Merton, Social theory and social structure. Α. Δημαράς, Η μεταρρύθμιση που δεν έγινε. Α. Φραγκουδάκη, Κοινωνιολογία της εκπαίδευσης.
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Γνωριμία των φοιτητών με βασικές έννοιες από το χώρο της Διδακτικής, όπως αναλυτικό πρόγραμμα, διδακτικός σκοπός, στόχος διδασκαλίας, σχέδιο διδασκαλίας, μαθησιακό αποτέλεσμα, αξιολόγηση διδακτικής δραστηριότητας, σχολική γνώση, σχολικό εγχειρίδιο. Μέσω της πρακτικής άσκησης σε σχολεία της πόλης, οι φοιτητές καλούνται να εκτιμήσουν όλες τις παραπάνω παραμέτρους τόσο κατά την οργάνωση όσο και κατά τη διεξαγωγή της διδασκαλίας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Π. Ξωχέλλης, Η διδασκαλία της ιστορίας. Ι. Βρεττός, Σχεδιασμός και αξιολόγηση αναλυτικού προγράμματος Ιστορίας. Β. Τοκατλίδου, Εισαγωγή στη Διδακτική των ζωντανών γλωσσών. Α. Φραγκουδάκη, Γλώσσα και ιδεολογία. Κοινωνιολογική προσέγγιση της ελληνικής γλώσσας. E. Schalm, Texte zur Didakcik der Geschichte.
[ΥΠΟ] ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΑ
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΑ I
Δημήτριος ΑΝΩΓΙΑΤΗΣ - ΡΕLÉ
Το μάθημα βασίζεται στην παρουσίαση των ακόλουθων βασικών αξόνων προβληματισμού για ζητήματα ιστορικής δημογραφίας για τη χρονική περίοδο από την Αρχαιότητα μέχρι τον 19ο αι. Η ιστορική δημογραφία της προμοντέρνας περιόδου. Η ιστορική δημογραφία κατά τη μοντέρνα περίοδο. Οι κύριες δημογραφικές παράμετροι από το 1650 ως το 1850, η δημογραφική έκρηξη του 18ου αι. Εξετάζεται επίσης η σκέψη και η θεώρηση των διαφόρων πολιτισμών πάνω στην αντιμετώπιση του πληθυσμιακού προβλήματος (Ισραήλ, Αρχαία Ελλάδα, Ρώμη, κρατικός λαϊκισμός, φυσιοκράτες, Malthus), ο 19ος αιώνας και οι δημογραφικές τάσεις. Σε φροντιστηριακό επίπεδο επιχειρείται η πρακτική εξάσκηση των προβλημάτων ιστορικής δημογραφίας μέσα από κερκυραϊκό δημογραφικό υλικό.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: P. Guillaume - J.P. Poussou, Demographie historique. G. Poulalion, La science de la population.
IΣTOPIKH ΔHMOΓPAΦIA II
Δημήτριος ΑΝΩΓΙΑΤΗΣ - ΡΕLÉ
Aποτελεί συνέχεια του προηγουμένου, με κύριο στόχο την άσκηση των φοιτητών πάνω σε συγκεκριμένα αρχειακά δεδομένα (απογραφές πληθυσμών κλπ.) και την εφαρμογή βασικών αρχών της επιστήμης της Δημογραφίας.
ΠΛHPOΦOPIKH I
Σ. ΠAΠABΛAΣΣOΠOYΛOΣ
Tεχνολογική εξέλιξη των υπολογιστών. Δομή και λειτουργία τους. Δομή μικροϋπολογιστών. Λογισμικό. Aρχεία δεδομένων. Δίκτυα υπολογιστών. Xειρισμός. Λειτουργικά συστήματος D.O.S., Windows 98. Eργαστηριακές ασκήσεις στο εργαστήριο πληροφορικής.
ΠΛHPOΦOPIKH II
Σ. ΠAΠABΛAΣΣOΠOYΛOΣ
Eφαρμογές H/Y
ΣTATIΣTIKH
Σ. ΠAΠABΛAΣΣOΠOYΛOΣ
Bασικές έννοιες πιθανοτήτων και στατιστικής που απαιτούνται για την ποσοτική ανάλυση δεδομένων στις ανθρωπιστικές σπουδές.