ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΙΙΙ : Αρχαία Ελληνική Επιγραφή
Κ. Ματαράγκα
Εισαγωγή στην Αρχαία Ελληνική Επιγραφική - Μετάφραση και σχολιασμός επιγραφών ιστορικού περιεχομένου του 6ου, 5ου και 4ου αι. π.Χ.
BIBΛIOΓPAΦIA: R. Meiggs - D. Lewis, A Selection of Greek Historical Inscriptions· Στ. Kουμανούδης - A. Mατθαίου, Aρχαίες Eλληνικές Eπιγραφές· L. Robert, Les epigraphies et l' epigraphie grecque et romaine, στο L' Histoire et ses methodes· A.G. Woodhead, The Study of Greek Inscriptions.
ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΠΑΛΑΙΟΓΡΑΦΙΑ
Κ. Ντόκος
Εξετάζεται η Λατινική Παλαιογραφία ως επιστήμη και επισημαίνεται η χρησιμότητά της στην ιστορική έρευνα. Γίνεται συνοπτικός λόγος για την ιστορία της λατινικής γραφής απο την Αρχαιότητα ως τις αρχές των Νέων Χρόνων. Αναλύονται τα συστήματα (βραχυγραφιών στα φιλολογικά κείμενα και τα έγγραφα κατά τη μεσαιωνική περίοδο και ως τη νεότερη εποχή. Εξάλλου ένα μεγάλο τμήμα του διδακτικού χρόνου αφιερώνεται σε συστηματικά φροντιστηριακά μαθήματα για την εξάσκηση των φοιτητών στην ανάγνωση και κατανόηση λατινικών ιστορικών πηγών με βάση σχετικά πανομοιότυπα από φιλολογικά κείμενα και αρχειακά έγγραφα.
ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΣΦΡΑΓΙΔΟΓΡΑΦΙΑ
Δημ.Τσουγκαράκης
Γενική εισαγωγή στη σφραγιδογραφία : η χρήση της σφραγίδας στο Βυζάντιο σημασία της σφραγίδας για την ιστορία, τη διοικητική οργάνωση του Βυζαντινού Κράτους και την ιστορία της Βυζαντινής τέχνης. Το μάθημα έχει τη μορφή φροντιστηρίου, στο οποίο οι φοιτητές ασκούνται στην ανάγνωση, τη χρονολόγηση, την αξιολόγηση των σφραγίδων και την ένταξή τους στην πολιτική, στρατιωτική και εκκλησιαστική ιεραρχία.
BIBΛIOΓPAΦIA: N. Oικονομίδης, The usual lead seal· N. Oικονομίδης, Dated lead seals of the D.O. Collection· N. Oικονομίδης, Les listes de preseance de l' Empire byzantin.
EΛΛHNIKH ΠAΛAIOΓPAΦIA
EKKPEMEI O ΔIOPIΣMOΣ TOY KAΘHΓHTH
Eισαγωγή στην ιστορία της γραφής με έμφαση στην Παλαιογραφία - Kωδικολογία και τους συγγενείς κλάδους, καθώς και στη σχετική προβληματική. Iδιαίτερη έμφαση δίδεται στη μύηση ανάγνωσης γραφών αποτυπωμένων σε μαλακή ύλη (9ος - 17ος αι.).
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Ι : Αρχαϊκή Ελλάδα (8ος-6ος αι. π.Χ.)
Κ. Ματαράγκα
Στις παραδόσεις του μαθήματος εξετάζονται τα κύρια προβλήματα της πρώιμης ιστορίας του αρχαίου ελληνικού κόσμου : Ο Ομηρικός κόσμος -Η γένεση της "πόλης"- Ο αποικιακός ελληνισμός -Η πολιτική και κοινωνική κρίση στην "πόλη" και τα αίτιά της - Οι νομοθέτες - Η τυραννία - Η Σπάρτη και η Αθήνα ως τα τέλη του 7ου αι. π.Χ. : πολιτικοί θεσμοί της Σπάρτης και η εξέλιξη της Αθήνας ως και τη μεταρρύθμιση του Κλεισθένη.
BIBΛIOΓPAΦIA: H. van Effenterre, La cite grecque· L.H. Jeffery, Archaic Greece. The city state c.700 - 500 B.C.· M. Austin - P. Vidal-Naquet, Economic and Social History of Ancient Greece· Cl. Mosse, H αρχαϊκή Eλλάδα· G.R. Stanton, Athenian Politics, c. 800 - 500 B.C. A Sourcebook.
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΙΙ : Η κλασική Ελλάδα
Κ. Ματαράγκα
Στις παραδόσεις του μαθήματος εξετάζονται : Η "πεντηκονταετία", η εξέλιξη της Αθηναϊκής Συμμαχίας σε ηγεμονία και οι μηχανισμοί ελέγχου της Αθηναϊκής ηγεμονίας - Ο Πελοποννησιακός πόλεμος - Η Αθηναϊκή δημοκρατία.
BIBΛIOΓPAΦIA: E. Will, Le monde grec et l'Orient· CL. Mosse, Aθήνα. H ιστορία μιας Δημοκρατίας· R. Meiggs, The Athenian Empire· G.E.M. de Ste Croix, The Origins of the Peloponnesian War· J. de Romilly, Thucydide et l'imperialisme athenien.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΩΝ ΧΡΟΝΩΝ
Κ. Ματαράγκα
Η διδασκαλία του μαθήματος διακρίνεται στα παρακάτω κεφάλαια : Ο Αλέξανδρος και η κατάκτηση της Ανατολής. - Το έργο του Αλεξάνδρου. - Πολιτική ιστορία του ελληνιστικού κόσμου από το θάνατο του Αλέξανδρου ως το 188 π.Χ - Τα πολιτικά πλαίσια του Ελληνιστικού κόσμου : το φαινόμενο της ελληνιστικής μοναρχίας. Δομές και οργάνωση των ελληνιστικών κρατών. «Πόλεις» και Συμπολιτείες (Κοινά). - Οι νέες συνθήκες της οικονομικής ζωής. - Δημογραφικά προβλήματα. - Έλληνες και ιθαγενείς (Έλληνες και μη- Έλληνες)
BIBΛIOΓPAΦIA: Cl. Preaux, Le monde hellenistique· F.W. Walbank, O ελληνιστικός κόσμος· E. Will, Histoire politique du monde hellenistique· M.M. Austin, The Hellenistic World from Alexander to the Roman Conquest.
ΡΩΜΑΪΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ I
Π. Δουκέλλης
Επιχειρείται μία γενική παρουσίαση καίριων ζητημάτων της ρωμαϊκής ιστορίας κατά κύριο λόγο των χρόνων της Δημοκρατίας. Ταυτόχρονα καταβάλλεται προσπάθεια μύησης των φοιτητών στη μέθοδο και την τεχνική της ιστορικής ερμηνείας φιλολογικών, επιγραφικών, αρχαιολογικών τεκμηρίων.
BIBΛIOΓPAΦIA: G. Alfeldy, Iστορία της ρωμαϊκής κοινωνίας· E. Gruen, The Hellenistic World and the coming of Rome· Cl. Nicolet, Rome et la conquete du monde mediterranneen· P. Arnaud, Le commentaire de documents en histoire ancienne.
ΡΩΜΑΪΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΙΙ : Ρωμαιοκρατία
Π. Δουκέλλης
Αποτελεί προέκταση των προηγουμένων. Οι φοιτητές καλούνται να εργασθούν πάνω σε corpus πηγών ποικίλης φύσης που σχετίζονται με δύο εκ των επαρχιών της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας : τη Μακεδονία και κυρίως την Αχαΐα. Το μάθημα στρέφεται γύρω από ζητήματα οργάνωσης των επαρχιών και κοινωνικής ιστορίας των ελληνικών πόλεων κατά τη διάρκεια της Ρωμαιοκρατίας.
BIBΛIOΓPAΦIA: P. Garnsey - R. Saller, The roman Empire. Economy, Society and Culture· P. Petit, La paix romaine· P. Zanker, The power of images in the age of Augustus.
EYPΩΠAΪKH ΔIΔAKTIKH MONAΔA
PΩMAΪKH IΣTOPIA ΙΙΙ : H ιδέα της ομοσπονδίας κατά την Aρχαιότητα
Παναγιώτης Δουκέλλης
Tο μάθημα αυτό προσφέρεται ταυτόχρονα στους φοιτητές τριών ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων, Kέρκυρας, Besanson και Bιέννης. Eχει ενταχθεί στις δραστηριότητες του προγράμματος ΣΩKPATHΣ/ EPAΣMOΣ και χρηματοδοτείται από την E.E. H επιτυχής παρακολούθησή του ισοδυναμεί με 3 διδακτικές μονάδες EPAΣMOΣ. H ύλη ετοιμάζεται από κοινού από τους τρεις υπεύθυνους διδάσκοντες M. Clavel-Leveque, Peter Siewert και Παναγιώτη Δουκέλλη. Aντικείμενο του μαθήματος είναι οι διάφορες μορφές ομοσπονδιακής οργάνωσης που αναπτύχθηκαν κατά την αρχαιότητα στον ευρωμεσογειακό χώρο, ξεκινώντας από πρωτοιστορικούς συνοικισμούς πόλεων, μέχρι και την αυτοκρατορική ιδέα της ύστερης αρχαιότητας.
ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Ι (518 - 867)
Δημ.Τσουγκαράκης
Εισαγωγή των φοιτητών στη Βυζαντινή Ιστορία και την Πολιτική ιστορία του Βυζαντίου από τον 5ο-6ο ως τον 9ο αιώνα. - Σύντομη αναφορά στην ιστορία και τη διαίρεση των βυζαντινών σπουδών - χαρακτήρας της Βυζαντινής Ιστορίας - ανάλυση του όρου "Πηγές" της βυζαντινής ιστορίας - κυριότερες πηγές της υπό εξέταση περιόδου.
Εκτός από τα σημαντικά πολιτικά γεγονότα, δίνεται έμφαση σε γενικότερα φαινόμενα (παρακμή των πόλεων, μετασχηματισμός του πρώιμου στο μέσο Βυζαντινό Κράτος, πολιτική και στρατιωτική διοίκηση, κοινωνία, Εικονομαχία, σκοτεινοί αιώνες ). Η αναφορά σε πολλά από τα φαινόμενα αυτά γίνεται με τη μελέτη κειμένων από τις πηγές.
BIBΛIOΓPAΦIA: G. Ostrogorsky, History of the Byzantine State· D. Zakythenos, History of the Byzantine State· A. Christophilopoulou, History of the Byzantine State.
ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΙΙ (867 -1204)
Δημ.Τσουγκαράκης
Πολιτική ιστορία του Βυζαντίου από τον 9ο ως τον 12ο αιώνα. Αναφορά και εξέταση των σημαντικότερων πηγών (ιστοριογραφικών και μη) της περιόδου. Και πάλι εξετάζονται, εκτός από τα πολιτικά γεγονότα, γενικότερα φαινόμενα (έξοδος από τους "σκοτεινούς αιώνες" - πνευματική αναγέννηση, αναγέννηση των πόλεων, η μεγάλη ιδιοκτησία και ο αγώνας κατά των δυνατών) με μελέτη των αντίστοιχων πηγών.
BIBΛIOΓPAΦIA: G. Ostrogorsky, History of the Byzantine State· D. Zakythenos, History of the Byzantine State· A. Christophilopoulou, History of the Byzantine State.
ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ : Εισαγωγή στην ιστορία της Λατινοκρατίας στον Ελληνικό χώρο.
Κωνσταντίνος Ντόκος
Η Λατινοκρατία στον Ελληνικό χώρο καλύπτει το διάστημα που εκτείνεται από την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους σταυροφόρους (1204) ως το 1797 που καταλύεται η βενετική κυριαρχία στα νησιά του Ιονίου. Η Λατινοκρατία μπορεί να διακριθεί σε παράλληλες χρονικά ιστορικές περιόδους, όπως η Φραγκοκρατία, η Βενετοκρατία, η Γενουατοκρατία κ.ά. Στο μάθημα αυτό επισημαίνονται κατ' αρχήν τα αίτια και οι παράγοντες που οδήγησαν στην κατάκτηση του ελληνικού χώρου από τους Λατίνους. Εξετάζονται τα φαινόμενα κρίσης και διάλυσης που επικρατούν στη Βυζαντινή αυτοκρατορία κατά τις παραμονές του 1204 και συγχρόνως γίνεται λόγος για τη φεουδαρχική Δύση την ίδια εποχή, με ιδιαίτερη αναφορά στους φεουδαλικούς Θεσμούς της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής της οργάνωσης τους οποίους ως ένα βαθμό οι Λατίνοι κατακτητές (Φράγκοι, Βενετοί κ.ά.) θα μεταφυτεύσουν στο χώρο της Ανατολής. Εξάλλου καταγράφονται οι λατινικοί κρατικοί σχηματισμοί και οι αποικιακές κτήσεις που δημιουργήθηκαν στον Ελληνικό χώρο από το 1204 ως το 1797. Στο σημείο αυτό εξετάζονται παράλληλα αλλά και με εκτενέστερο τρόπο τα πολιτικά πλαίσια, τα οικονομικά συστήματα και οι θεσμοί της κοινωνικής οργάνωσης που εισήγαγαν οι Δυτικοί τόσο στην Λατινική αυτοκρατορία της Ανατολής και στις διάφορες φραγκικές ηγεμονίες, όσο και στις μεγάλες κτήσεις, όπως π.χ. η Κρήτη, του αποικιακού κράτους που δημιούργησαν οι Βενετοί στον ίδιο χώρο.
ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ : Η Βενετοκρατία στην Κρήτη και την Κύπρο
Κων. Ντόκος
Η από καθέδρας διδασκαλία του μαθήματος εστιάζεται στην ιστορία της Κύπρου κατά την περίοδο της Βενετοκρατίας (1489 -1571). Σ' αυτήν επισημαίνονται ειδικότερα : τα πολιτικά γεγονότα που είχαν ως αποτέλεσμα να υπαχθεί το νησί στη βενετική κυριαρχία ; οι πολιτικές και διοικητικές αλλαγές που επέφεραν οι Βενετοί κατά την αναδιοργάνωση της νέας τους κτήσης ; η στρατιωτική οργάνωση και η τουρκική απειλή ; η νέα νομοθετική και δικαστική εξουσία ; το υφιστάμενο φεουδαρχικό σύστημα και η λειτουργία της αγροτικής οικονομίας του νησιού ; οι κοινωνικές τάξεις και τα ταξικά κοινοτικά σώματα των πόλεων ; η καταπίεση των αγροτικών στρωμάτων, κυρίως των πάροικων με παραλληλισμό προς το ανάλογο φαινόμενο της βενετοκρατούμενης Κρήτης ; η σχέση του βενετικού κράτους με τους Κυπρίους υπηκόους του ; οι σχέσεις ανάμεσα στις Εκκλησίες των δύο δογμάτων, του ελληνικού και του λατινικού κ.λπ. Τέλος γίνεται λόγος και για τα γεγονότα της εξωτερικής ιστορίας που σημειώνονται στην τελευταία δεκαετία της Βενετοκρατίας : πρόκειται για λαϊκές εξεγέρσεις της εποχής αυτής καθώς και για τον πόλεμο της Κύπρου που κατέληξε στην κατάκτηση του νησιού από τους Τούρκους. Εκτός όμως από την από καθέδρας διδασκαλία, ένα τμήμα του διδακτικού χρόνου αφιερώνεται σε μάθημα φροντιστηριακού χαρακτήρα, στο οποίο χρησιμοποιούνται βενετικές αρχειακές πηγές (νοταριακά έγγραφα του l7ου και l8ου αιώνα) που έχουν σχέση με τα Ιόνια Νησιά. Το μάθημα αυτό αποσκοπεί στην επισήμανση ιστορικών μαρτυριών που αναφέρονται σε ποικίλα ζητήματα - ποινικά, οικονομικά, κοινωνικά - της εσωτερικής ιστορίας των νησιών του Ιονίου κατά την περίοδο της Βενετοκρατίας.
ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ : Η Βενετοκρατία στην Πελοπόννησο και στα Ιόνια νησιά
Κ. Ντόκος
Εξετάζονται τα πολιτικά γεγονότα που σχετίζονται με την εγκαθίδρυση της Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο και τα Ιόνια νησιά. Γίνεται λόγος για την πολιτική συγκρότηση των ενετικών κτήσεων στις περιοχές αυτές, τη δημοσιονομική τους οργάνωση, τις κοινωνικές σχέσεις, τους ταξικούς συσχετισμούς, τους θεσμούς της τοπικής αυτοδιοίκησης και της οργάνωσης των ταξικών κοινοτικών σωμάτων, τις σχέσεις του ενετικού κράτους με τους υπηκόους των κτήσεων, τα ζητήματα της θρησκευτικής ζωής και τη στάση της Βενετίας απέναντι στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Παράλληλα με την από καθέδρας διδασκαλία αφιερώνεται ένα τμήμα του διδακτικού χρόνου σε μάθημα φροντιστηριακού χαρακτήρα, στο οποίο χρησιμοποιούνται ανέκδοτες αρχειακές πηγές και αντιμετωπίζονται αμεσότερα ποικίλα ζητήματα της εσωτερικής ιστορίας της Βενετοκρατίας στις πιο πάνω περιοχές του ελληνικού χώρου.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ I
Ν. Καραπιδάκης
Ύστερη Αρχαιότητα και πρώιμος Μεσαίωνας. Οι ιστοριογραφικές ερμηνείες. Εισαγωγή στις μεσαιωνικές πηγές και τα εργαλεία έρευνας. Η βαρβαρική Ευρώπη και τα βαρβαρικά βασίλεια. Το φραγκικό βασίλειο. Η ανάδειξη της αριστοκρατίας και οι συγκρούσεις με τη βασιλεία. Η επικράτηση των Καρολιγγείων. Το καρολίγγειο κράτος. Οικονομία της βαρβαρικής Ευρώπης (αγροτική εκμετάλλευση, εμπόριο, οδοί του εμπορίου).
BIBΛIOΓPAΦIA : Z. Tσιρπανλής, Eισαγωγή στην ιστορία της Δυτ. Mεσαιωνικής ιστορίας· N. Kαραπιδάκης, Iστορία της μεσαιωνικής Δύσης, Στους φοιτητές διανέμεται μια διεξοδική βιβλιογραφία από την οποία καλούνται να επιλέξουν θέματα τα οποία επεξεργάζονται και παραουσιάζουν κατά τη διάρκεια των μαθημάτων. Διανέμονται επίσης και μεταφρασμένα τεκμήρια, τα οποία καλούνται να αναλύσουν
ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ ΙΙ
Ν. Καραπιδάκης
Ο φεουδαλισμός, τα προσωπικά δεσμά εξάρτησης και οι πριγκηπικές επικράτειες. Η ευρωπαϊκή οικονομία και ο συμπληρωματικός ρόλος της Φύσης. Η σημασία και ο ρόλος των πόλεων. Η Γρηγοριανή μεταρρύθμιση και τα μοναστικά τάγματα. Η βαθμιαία επικράτηση της βασιλείας.
BIBΛIOΓPAΦIA : Z. Tσιρπανλής, Eισαγωγή στην ιστορία της Δυτ. Mεσαιωνικής ιστορίας· N. Kαραπιδάκης, Iστορία της μεσαιωνικής Δύσης, Στους φοιτητές διανέμετασι μια διεξοδική βιβλιογραφία από την οποία καλούνται να επιλέξουν θέματα τα οποία επεξεργάζονται και παραουσιάζουν κατά τη διάρκεια των μαθημάτων. Διανέμονται επίσης και μεταφρασμένα τεκμήρια, τα οποία καλούνται να αναλύσουν
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΙΣΛΑΜ, 7ος - l4ος αι.
Π. Κονόρτας
Εξετάζονται οι οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες που οδήγησαν κατ' αρχήν στο σχηματισμό του αραβοϊσλαμικού Χαλιφάτου στην αραβική χερσόνησο (7ος αι.) από τον Ατλαντικό ως τις Ινδίες και την Κεντρική Ασία. Στη συνέχεια, αναλύονται η θεσμική, κοινωνική και πολιτισμική συγκρότηση της αραβοϊσλαμικής κοινωνίας κατά τον 9ο και 10ο αιώνα, με έμφαση μεταξύ άλλων στις παντοειδείς πολιτισμικές επιδράσεις (αραβικές προϊσλαμικές, ελληνικές, ρωμαϊκές, βυζαντινές, συριακές, ιρανικές, ινδικές κ.λπ.). Τέλος, εκτίθενται οι λόγοι της πολιτικής διάσπασης του Χαλιφάτου και η διαμόρφωση νέων παραμέτρων, ιδίως μετά την εμφάνιση των εξισλαμισμένων τουρκικών λαών στην πολιτική κονίστρα της Μέσης Ανατολής (11ος - l4ος αι.)
ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΕΣ ΣΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ (llος-l5ος αι)
Π. Κονόρτας
Δίδονται στοιχεία τόσο για την κοινωνική, οικονομική και πολιτική κατάσταση στη βυζαντινή Μικρά Ασία κατά την παραμονή των τουρκικών επιδρομών του 11ου αιώνα, όσο και για την ιστορία και συγκρότηση των τουρκικών λαών ως τον 11ο αιώνα. Στη συνέχεια εξετάζονται οι μηχανισμοί προσαρμογής του ορθόδοξου βυζαντινού πληθυσμού της Μικράς Ασίας στις τουρκικές (Σελτζούκοι, Δανισμενίδες, εμιράτα, πρώιμο Οθωμανικό Κράτος) κυριαρχίες (αντιπαλότητες νομάδων-μονίμων, συγκρούσεις πολιτισμικές αλλά και πολιτισμικά συγκρητιστικά φαινόμενα, ο ρόλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας της ντόπιας ορθόδοξης αυτοκρατορίας και των βυζαντινών πολιτικών εξουσιών (Νίκαια, Τραπεζούντα, Παλαιολόγοι) : όλα αυτά σε σχέση με το κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο που δημιουργεί η τουρκική κατάκτηση.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ (l5ος-l8ος αι.)
Π. Κονόρτας
Εξετάζονται κατ' αρχήν οι κοινωνικοί, διοικητικοί και πολιτικοί θεσμοί του πολυεθνικού οθωμανικού κράτους κατά την περίοδο της ακμής του (l5ος-l8ος αι.). Δίδεται ιδιαίτερη έμφαση στο στρατιωτικο-διοικητικό χαρακτήρα της Αυτοκρατορίας (τιμαριωτικό σύστημα, φορολογικά κατάστιχα), στη σχέση Ισλαμικού Δικαίου και πρακτικών που ακολούθησε η Οθωμανική Διοίκηση τόσο σε περιφερειακό όσο και σε κεντρικό επίπεδο, στο ισλαμικό κατεστημένο και στα μυστικιστικά ισλαμικά τάγματα. Στη συνέχεια εξετάζεται εν συντομία το καθεστώς των μη μουσουλμάνων (εβραίων, ορθόδοξων, αρμενίων, μονοφυσικών, νεστοριανών, καθολικών κ.λπ.) και τέλος αναλύονται οι μηχανισμοί παρακμής της Αυτοκρατορίας (l7ος-l8ος αι.) με έμφαση στην οικονομική κρίση και στη διείσδυση των Χριστιανικών Κρατών και η συνακόλουθη μεταλλαγή των οθωμανικών θεσμών (παρακμή τον τιμαριωτικού συστήματος, υποκατάσταση των μουκατάδων από μαλικιανέδες, τσιφλίκια, διαφθορά της άρχουσας τάξης κλπ.).
BIBΛIOΓPAΦIA : X. Iναλτζικ, H οθωμανική αυτοκρατορία. H κλασική εποχή 1300 - 1600· N. Σβορώνος, Eπισκόπηση της Nεοελληνικής ιστορίας· B. Mουραφτσίεβα, Aγροτικές σχέσεις στην οθωμανική αυτοκρατορία· H.A.R. Gibb - H. Bowen, Islamic society and the West.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ ( l9ος αι. -1923)
Π. Κονόρτας
Παρέχονται στοιχεία της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ιστορίας του Ελληνισμού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά την περίοδο του "Χρυσού Αιώνα" του (19ος αι.-1908) και στη συνέχεια κατά την απαρχή της παρακμής του (1909-1918). Τα παραπάνω αναλύονται σε συνάρτηση με τις κοινωνικές και ιδεολογικές ζυμώσεις που γνωρίζει η οθωμανική κοινωνία κατά την ίδια περίοδο (π.χ. μεταρρυθμίσεις tangimat, διείσδυση του ξένου κεφαλαίου, άνοδος μιας μέσης αστικής τάξης, κυρίως μη μουσουλμανικής, επικράτηση πνεύματος φιλελευθερισμού στην οικονομία, εθνικιστικά ρεύματα) και τις παντοειδείς επιδράσεις από το ανεξάρτητο ελληνικό Βασίλειο. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται για τη θέση των ελλήνων κατά τη διαδικασία μετάβασης από την πολυεθνική Οθωμανική αυτοκρατορία στο τούρκικο εθνικό Κράτος (1918-1923).
ΙΣTOPIA TΩN TOYPKIKΩN ΛAΩN ΩΣ TON 14ο AI.
Πάρις Kονόρτας Διδάσκεται η ιστορία των τουρκικών νομαδοκτηνοτροφικών λαών από τότε που υπάρχουν γραπτές μαρτυρίες γι' αυτούς και δίδονται στοιχεία για τους κύριους πολιτικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς θεσμούς τους, που επηρέασαν αργότερα εν μέρει τη συγκρότηση της Oθωμανικής αυτοκρατορίας. Eξηγείται η μετακίνηση των τουρκικών φύλων από το ορεινό συγκρότημα των Aλτάϊ προς Δυσμάς και προς Nότον με βάση δημογραφικά και οικονομικά φαινόμενα (δημογραφική έκρηξη, "δρόμος του μεταξιού") Tέλος δίδονται στοιχεία για την χριστιανική παρουσία στην Kεντρική Aσία και για τις σχέσεις των τουρκικών φύλων με το Bυζάντιο από τον 5ον αι. και εξής, καθώς και για τον πολιτισμικό συγκρητισμό στην Kεντρική Aσία και τον βαθμιαίο εξισλαμισμό των Tούρκων.
BIBΛIOΓPAΦIA : E.J.W. Barthold, Histoire des Turcs de l'Asie centrale· J.P. Roux, Histoire des Turcs. Deux milles ans du Pacifique - la Mediterrannee.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ
Π. Πιζάνιας
Προϋποθέσεις και αιτίες της επανάστασης. Άρχουσες ομάδες και αγροτικός πληθυσμός : οι αντιθέσεις μεταξύ τους. Πολιτικές στρατηγικές και διαμόρφωση ιδεολογιών. Πώς αποτυπώνονται οι στρατηγικές και οι ιδεολογίες στους θεσμούς. Συντάγματα, πολιτικά "κόμματα". Εξουσία και κράτος. Μύθοι για την επανάσταση. Τα κυριότερα ερμηνευτικά πρότυπα που διαμόρφωσε η ελληνική ιστοριογραφία για την επανάσταση από τον Κ. Παπαρρηγόπουλο ως σήμερα, η θεωρητική και ιδεολογική σημασία τους.
BIBΛIOΓPAΦIA : N. Todorov, Tα Bαλκανικά εθνικά κινήματα και η πολιτική των ευρωπαϊκών Δυνάμεων, στο H Eπανάσταση του '21· Γ. Kορδάτος, H κοινωνική σημασία της Eλληνικής Eπανάστασης του 1821· E.J. Hobsbawm, H εποχή των Eπαναστάσεων.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Π. Πιζάνιας
Α. Χρονολογική ανάπτυξη : Μορφές οργάνωσης της πολιτικής εξουσίας και η διαμόρφωση τον Ελληνικού Κράτους : Εθνικοί και Διεθνείς συσχετισμοί. Συντάγματα. Εξωτερική πολιτική, αλυτρωτικά. Μεταπολίτευση 1863- 4. Χ. Τρικούπης. Από τον Τρικούπη στο στρατιωτικό προνουντσιαμέντο το 1908.
Β. Θεματολογική ανάπτυξη : Εθνικό αστικό δίκτυο, παροικίες, έμποροι, εμπόριο, εμπορικό κεφάλαιο. Νέες κοινωνικές ομάδες του Κράτους.
Τόσο στην πρώτη όσο και στη δεύτερη ενότητα γίνεται μια απλή εισαγωγή στις βασικές θεωρίες που έχουν εφαρμοστεί από την ελληνική ιστοριογραφία για την ερμηνεία φαινομένων τον l9ου αι.
BIBΛIOΓPAΦIA : J. Petropoulos, –ολιτική και συγκρότηση Kράτους στο Eλληνικό Bασίλειο.
ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΓΕΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Ι (1909-1940)
Γρ. Ψαλλίδας
Εξετάζεται με τη συγκριτική μέθοδο που επιβάλλει η θεώρησή της υπό το πρίσμα της ευρωπαϊκής ιστορίας, και μέσα από θεματικές ενότητες, όπως είναι η ένταξη της Ελλάδος στο σύστημα κυριαρχίας των Μεγάλων Δυνάμεων, η πρωτοβιομηχανική ανάπτυξη της οικονομίας, η αγροτική οικονομία και μεταρρύθμιση, οι συνέπειες της κρίσης του '29. Αναλύει πολιτικά γεγονότα ή φαινόμενα όπως το Κίνημα στο Γουδί, τον Εθνικό Διχασμό, τη Μικρασιατική Καταστροφή, τη Β' Ελληνική Δημοκρατία και την Παλινόρθωση της Μοναρχίας, το καθεστώς της 4ης Αυγούστου.
BIBΛIOΓPAΦIA : Iστορία του Eλληνικού Eθνους, τόμ IE· Γ. Aνδρικόπουλου, H Δημοκρατία του Mεσοπολέμου 1922 - 1936· G. Mavrogordatos, Stillborn Republic. Social coalitions and party strategies in Greece 1922 - 1936· A. Pήγος, H B Eλληνική Δημοκρατία 1924 - 1935. Kοινωνικές διαστάσεις της πολιτικής σκηνής.
ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΓΕΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΙΙ ( 1945 -1989)
Γρ. Ψαλλίδας
Αναφέρεται στη διαμόρφωση της διεθνούς πολιτικής κατάστασης και των ευρωπαϊκών διακρατικών σχέσεων ως αποτέλεσμα των παγκοσμίων πολεμικών συρράξεων κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, στον Ψυχρό Πόλεμο ανάμεσα στους νικητές του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και την αντανάκλασή του στις εμφυλιοπολεμικές συγκρούσεις, τον ανταγωνισμό των εξοπλισμών παράλληλα με την οικονομική συνύπαρξη και την πολιτικοστρατιωτική κυριαρχία των δύο Υπερδυνάμεων στην Ευρώπη, την κατάρρευση της αποικιοκρατίας και την οριστική κατάλυση της ευρωπαϊκής ηγεμονίας, καθώς και τη δημιουργία κενού διεθνούς ασφαλείας μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ και την κατάλυση του διπολικού συστήματος.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
Δ. Μοσχόπουλος
Ιστορική εξέλιξη της περιφερειακής διοίκησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης από τη σύσταση του ελληνικού κράτους έως σήμερα. Διοικητικά φαινόμενα που καθόρισαν την εξέλιξη της ελληνικής δημόσιας διοίκησης όπως η μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων, η διοικητική δικαιοσύνη, οι εκκαθαρίσεις του διοικητικού μηχανισμού, η δημιουργία συντονιστικού φορέα της διοίκησης, η δομή και λειτουργικότητα της διοίκησης, εκπαίδευση υπαλλήλων κ.ά. Η διαδικασία διοικητικής σύγκλισης των περιοχών που εντάχθηκαν στο ελληνικό κράτος κατά τον 19ο και 20ο αιώνα (Επτάνησα, Θεσσαλία, Κρήτη, Σάμος, Ήπειρος, Μακεδονία, Θράκη, Δωδεκάνησα) Ιστορική εξέλιξη της κεντρικής διοίκησης. Υπουργεία και ευρύτερος δημόσιος τομέας.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ : l8ος - 20ος αι.
Ευ. Πρόντζας
H περίοδος του 18ου-20ού αι. αποτελεί το χρονικό πεδίο ανάλυσης και το ειδολογικό ανάπτυγμα ώστε να μελετηθούν οι δονήσεις που προκαλεί, στι βαλκανικές κοινωνίες η αποδιάρθρωση της Oθωμανικής αυτοκρατορίας και τα υποδείγματα εκβιομηχάνισης. Oι επιβιώσεις “αρχαϊκών” οικονομικών μηχανισμών ενισχύουν τις δονήσεις στα δημιουργούμενα βαλκανικά κράτη και οι συνέπειες από την υποχώρηση της εθνικο-θρησκευτικής υποταγής των βαλκανικών κοινωνιών. –αραλλήλως εξειδικεύεται το εκρηκτικό μείγμα της συνύπαρξης και αντιπαράθεσης οικονομικού εκσυγχρονισμού και κοινωνικού εξευρωπαϊσμού μέσα από τις όψεις που λαμβάνει η οικονομία των βαλκανικών κρατών. Aυτές που εξετάζονται είναι η μικροϊδιοκτητική πορεία της αγροτικής οικονομίας με την αποσάθρωση του συστήματος του τσιφλικιού οι ρήξεις και οι μηχανισμοί του συντεχνιακού περιβάλλοντος και η μεταξέλιξη της σε βιομηχανία το επίπεδ συσσώρευσης σε συνδυασμό με τις οικονομικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις η οικονομική καθυστέρηση και η ερμηνευτική ικανότητα της θεωρίας της “εξάρτησης”. H έρευνα των εθνικο-λογιστικών τους μεγεθών αποτελεί τέλος τη συγκριτική δίοδο για την προσέγγιση των οικονομικών ιδεών που κυριαρχούν και την πολιτική έκφρασή τους.
BIBΛIOΓPAΦIA: Σ. Aσδραχάς (επιμ.), H οικονομική δομή των βαλκανικών χωρών (15ος-19ος αιώνας)· Grothusen, Da Silva και άλλοι, Eκσυγχρονισμός και Bιομηχανική Eπανάσταση στα Bαλκάνια τον 19ο αιώνα· E.J. Hobsbawm, Έθνη και Eθνικισμός από το 1780 μέχρι σήμερα, Aθήνα· N. Mουζέλης, Kοινοβουλευτισμός και εκβιομηχάνιση στην ημιπεριφέρεια, Eλλάδα, Bαλκάνια, Λατινική Aμερική· Eυ. –ρόντζας, Oικονομία και Γαιοκτησία στη "εσσαλία (1881-1912)· Tου ιδίου, Oικονομικός προστατευτισμός και βαλκανική συνεργασία. Tα ανατολικά καπνά στο μεσοπόλεμο.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΩΝ KAΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΘΕΣΜΩΝ
Ευ. Πρόντζας
Oι τρόποι κτήσης, διαχείρισης και χρήσης των πραγμάτων της πολιτείας συνιστούν τρία ουσιώδη χαρακτηριστικά των νομισματικών και δημοσιονομικών θεσμών που διαπερνούν την ιστορία και τις “περί κράτους” θεωρίες. Oι θεσμοί αυτοί ανταποκρίνονται σε οικονομικές και κοινωνικές πραγματικότητες συνδεδεμένες με ερωτήματα που γεννά η αργόσυρτη πορεία, στις πολιτικές ιδέες και στην οικονομική σκέψη και θεωρία, των εννοιών (α) “δημόσιον” / finis (τέλος) στην ελληνική και ρωμαϊκή αρχαιότητα, με διαυγέστατη οικονομική χρήση της έννοιας finances / Finanz για την κάλυψη των δαπανών της πολιτείας και το ρόλο του κράτους, σε επώνυμους στοχαστές (Boisquilbert, Montesqieu, Locke, Hume, von Justi, Raw, J. S. Mill, Wagner)' (β) auctoritas-potestas ικανών να συνδέσουν το νομισματικό θεσμό με την αρχή της “υπέρτατης κυριαρχίας”, την επίδραση δηλαδή του χρήματος στον ορισμό των κοινωνικών σχέσεων στο εθνικό κράτος μέτρο για την επίδραση αυτή συνιστά η εκτίμηση των εσόδων και δαπανών του κράτους και η σύνδεσή τους με το κοινοβουλευτικό θεσμό στη λήψη πολιτικών αποφάσεων. Tις τεκμηριωτικές εδράσεις των θεωρητικών αυτών προσλήψεων αναζητούμε στο παράδειγμα των νομισματικών και δημοσιονομικών θεσμών καθ’ οδόν προς τη δημιουργία του νεοελληνικού κράτους και ακολούθως από τη σύστασή του μέχρι το μεσοπόλεμο. Tα ερωτήματα εξειδικεύονται αφενός στον εντοπισμό των νομοθετικών και δημοσιονομικών μέσων για τη φερεγγυότητα της δραχμής, ως μεταλλικού και χαρτονομίσματος και αφετέρου στο νομοθετικό και πολτικό πλαίσιο σύνταξης των προϋπολογισμών και απολογισμών του κράτους.
BIBΛIOΓPAΦIA: A. Aνδρεάδη, Iστορία της Eλληνικής Δημοσίας Oικονομίας· A.M. Aνδρεάδης, Έργα· J.K. Galbraith, Tο Xρήμα· Eυ. Λιάτα, “Φλωρία δεκατέσσερα στένουν γρόσια σαράντα”, H κυκλοφορία των νομισμάτων στον ελληνικό χώρο, 15ος-19ος αι.· Eυ. –ρόντζας, H αυθεντία του νομίσματος στη νεοελληνική κοινωνία. H περίοδος των διατακτικών κερμάτων (185-1910).
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ : Τεχνικοί και επιστημονικοί οροι.
Π. Πιζάνιας
Διδασκαλία οικονομικών, κοινωνιολογικών και πολιτικών όρων, απαραίτητων για τη διδασκαλία Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας. Οι όροι θα διδάσκονται μέσω κειμένων από μελέτες οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής ιστορίας, ώστε να αναλύονται στο νοηματικό τους πλαίσιο.
ΝΕΟΤΕΡΗ ΓΕΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Ι : από την Αναγέννηση ως και τα μέσα του l8ου αιώνα.
Β. Σπυριδωνάκης
Οικονομικές, κοινωνικές, πολιτιστικές, θρησκευτικές και πολιτικές ανακατατάξεις στον δυτικοευρωπαϊκό χώρο από την εποχή της ιταλικής αναγέννησης ως την πνευματική επανάσταση του δεκάτου όγδοου αιώνα.
ΝΕΟΤΕΡΗ ΓΕΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΙΙ: από τα μέσα του l8ου αιώνα ως τα μέσα του l9ου αιώνα.
Β. Σπυριδωνάκης
Οικονομικές, κοινωνικές, πολιτιστικές, πνευματικές και πολιτικές ανακατατάξεις στον δυτικοευρωπαϊκό χώρο από την εποχή της πνευματικής επανάστασης του δεκάτου όγδοου αιώνα ως τις επαναστάσεις του 1848.
ΝΕΟΤΕΡΗ ΓΕΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΙΙΙ : (β' μισό l9ου αι.)
Γρ. Ψαλλίδας
Εξετάζει τις επαναστάσεις τον 1848-1849 ως τελευταίο κύκλο των αστικών επαναστάσεων στην Ευρώπη, την κυριαρχία και την κρίση του φιλελευθερισμού, τα ιδεολογικά ρεύματα του συντηρητισμού και του ριζοσπαστισμού, την ενοποίηση της Ιταλίας και της Γερμανίας, τον ευρωπαϊκό ιμπεριαλισμό, την ανάπτυξη του εθνικισμού, την κατάρρευση του ευρωπαϊκού συστήματος ασφαλείας, τη μεσαία τάξη και τον αστισμό, την εργατική τάξη και το σοσιαλισμό.
BIBΛIOΓPAΦIA : E.M. Burns, Eισαγωγή στην ιστορία και τον πολιτισμό της νεότερης Eυρώπης τόμ B.· F.-G Dreyfus - R. Marx - R. Poidevin, Γενική ιστορία της Eυρώπης, τομ 6, H Eυρώπη από το 1848 μέχρι σήμερα· E.J. Hobsbawm, Hεποχή του κεφαλαίου 1848 - 1875· I. Kολιόπουλος, Nεώτερη ευρωπαϊκή ιστορία 1789 - 1945. Aπό τη Γαλλική επανάσταση μέχρι τον B' –αγκόσμιο –όλεμο· Z. Tσιρπανλής, H Eυρώπη και ο κόσμος 1814 - 1914. Tο πολιτικά, διπλωματικά, οικονομικά, κοινωνικά πλαίσια και οι διεθνείς σχέσεις.
ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΓΕΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ (1914-1945)
Γρ. Ψαλλίδας
Καλύπτει την περίοδο από την έναρξη του Α' ως το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και ασχολείται με θεματικούς κύκλους όπως η κατάρρευση της ευρωπαϊκής ηγεμονίας στο διεθνές πολιτικό και οικονομικό σύστημα, η Ρωσική Επανάσταση, η Συνθήκη των Βερσαλλιών, η Δημοκρατία της Βαϊμάρης, τα βασικά προβλήματα της οικονομίας στο Μεσοπόλεμο και η παγκόσμια οικονομική κρίση του '29, η ανάπτυξη του φασισμού, το φαινόμενο του σταλινισμού, το ολοκληρωτικό κράτος και η κρίση του κοινοβουλευτισμού, το "Λαϊκό Μέτωπο" στη Γαλλία, ο Ισπανικός Εμφύλιος Πόλεμος.
BIBΛIOΓPAΦIA : E.M. Burns, Eισαγωγή στην ιστορία και τον πολιτισμό της νεότερης Eυρώπης τόμ B.· F.-G Dreyfus - R. Marx - R. Poidevin, Γενική ιστορία της Eυρώπης, τομ 6, H Eυρώπη από το 1848 μέχρι σήμερα· E.J. Hobsbawm, Hεποχή των άκρων. O σύντομος 20ος αιών 1914 - 1991· I. Kολιόπουλος, Nεώτερη ευρωπαϊκή ιστορία 1789 - 1945. Aπό τη Γαλλική επανάσταση μέχρι τον B' –αγκόσμιο –όλεμο· S Berstein - P. Milza, Iστορία της Ευρώπης τομ 3. Διάσπαση και ανοικοδόμηση της ευρώπης. 1919 μέχρι σήμερα.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ : από το Μεσαίωνα στη Βιομηχανική Επανάσταση
Ευ. Πρόντζας
Η στατική ανάλυση της προβιομηχανικής κοινωνίας συνδέεται με τη δυναμική της περιγραφή. Στοιχεία τους αποτελούν : η δομή της ενεργού ζήτησης. Οι εισφορές του πληθυσμού (δημογραφικοί παράγοντες και πολιτισμικοί παράγοντες) της γαιοκτησίας, τα συναλλακτικά μέσα και τα εισοδήματα. Οι μεταβολές στην ευρωπαϊκή και παγκόσμιο ισορροπία τις παραμονές της βιομηχανικής επανάστασης αναδεικνύουν ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη σε πρωταγωνιστές μιας νέας οικονομικής τάξης. Η έμφαση θα δοθεί εφέτος στα υποδείγματα της μετάβασης
α) από την αναγέννηση των πόλεων του Η. Pirenne ως τον ενεργό καπιταλισμό του Μ. Weber.
β) από την αλλαγή των παραγωγικών σχέσεων στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων (Μ. Dobb, Ρ. Sweezy, Ρ. Vilar, Μ. Aymard)
γ) από τον ασύμμετρο εντοπισμό των γεωγραφικών περιοχών συγκέντρωσης του κεφαλαίου (Ρ. Bairoch) στο υπόδειγμα των Ζ - goods και την πρωτο-εκβιομηχάνιση.
BIBΛIOΓPAΦIA: F. Braudel, Yλικός –ολιτισμός, Oικονομία και καπιταλισμός (15ος-18ος αιώνας”, T.1, Oι δομές της καθημερινής ζωής: το δυνατό και το αδύνατο· C. Cipolla, H Eυρώπη πριν από τη βιομηχανική επανάσταση. Kοινωνία και Oικονομία, 1000-1700 μ.X.· C. Ginzburg, Tο τυρί και τα σκουλήκια. O κόσμος ενός μυλωνά του 16ου αιώνα· M. Weber, Histoire Economique, Esquisse d’une histoire universelle de l’economie et de la societe, Paris.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ : Aπό τον Mεσαίωνα στη βιομηχανική επανάσταση
Eυάγγελος Πρόντζας
H περιχαράκωση της έρευνας για τις προβιομηχανικές οικονομίες και τη σύλληψη των δομών τους μέσα από τις παραδοσιακές εξιστορήσεις, συνήθως απομονωμένες, γίνεται με την ανακάλυψη ασυνήθιστων θεμάτων ικανών να συναρμολογήσουν “παρα-ιστορικά” αντικείμενα και να τα κατευθύνουν σε πολλαπλούς τεκμηριωτικούς και θεωρητικούς στόχους της Oικονομικής Iστορίας. Πρόκειται για τα “παρα-ιστορικά” αντικείμενα που διαμορφώνουν τους συντελεστές του οικονομικού βίου. Aνάμεσά τους διακρίνουμε το βάρος του αριθμού των ανθρώπων, τη διατροφή και τις επαναστάσεις της, το περιττό, το κοινό και το συνηθισμένο στην τροφή, την κατοικία και την ένδυση, τις μεταβολές στην ενέργεια και οι πρώιμες τεχνολογικές επαναστάσεις, το νόμισμα και η οικονομική κοσμοαντίληψη στις πόλεις της Δύσης. H έμφαση στα θέματα αυτά συνοδεύεται από α) την προσέγγιση στις μεθόδους της Oικονομικής Iστορίας, β) τη διατύπωση οικονομικο-ιστορικών υποδειγμάτων με τη χρήση ποιοτικών μεταβλητών γ) τον τρόπο παραγωγής και συναρμογής οικονομικών τεκμηρίων με την οικονομική θεωρία και δ) τη σταδιακή συγκρότηση των αντικειμένων της Oικονομικής Iστορίας στο πλαίσιο του απολυταρχικού “προ-βιομηχανικού” κράτους.
BIBΛIOΓPAΦIA: F. Braudel, Yλικός Πολιτισμός, Oικονομία και καπιταλισμός (15ος-18ος αιώνας”, T.1, Oι δομές της καθημερινής ζωής: το δυνατό και το αδύνατο· C. Cipolla, H Eυρώπη πριν από τη βιομηχανική επανάσταση. Kοινωνία και Oικονομία, 1000-1700 μ.X.· C. Ginzburg, Tο τυρί και τα σκουλήκια. O κόσμος ενός μυλωνά του 16ου αιώνα· M. Weber, Histoire Economique, Esquisse d’une histoire universelle de l’economie et de la societe, Paris.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ : Από τη Βιομηχανική στην Τεχνολογική Επανάσταση
Ευ. Πρόντζας
Η ιστορία της εκβιομηχάνισης ανατρέχει στη μεγάλη διάρκεια και οι εργασίες που παρουσιάσθηκαν στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα δείχνουν ότι πρέπει να αναζητήσουμε τις διεργασίες πολύ βαθιά στο παρελθόν και με παραμέτρους οι οποίες δεν είναι αποκλειστικά ποσοτικές. Ο κόσμος της γαλλικής και της βιομηχανικής επανάστασης θα δώσει τη θέση του στο βιομηχανικό κόσμο για επαγγελματικές ευκαιρίες που τις καθοδηγούν οι επιστήμες, η θρησκεία και τα εθνικά αιτήματα. Βασικά στοιχεία της μετάβασης είναι :
α) τα προβλήματα της ανάπτυξης (οικονομικές διακυμάνσεις, οικονομικές κρίσεις, υπανάπτυξη, πληθωρισμός)
β) οι νομισματικές και χρηματοδοτικές όψεις της ανάπτυξης (το διεθνές νομισματικό σύστημα, οι τράπεζες, το διεθνές εμπόριο)
γ) η επιστήμη της κοινωνίας και τα στάδιά της.
BIBΛIOΓPAΦIA : S.B. Clough - R.T. Rapp, Eυρωπαϊκή Oικονομική Iστορία. H Oικονομική Aνάπτυξη του δυτικού πολιτισμού· J.K. Galbraith, H εποχή της αβεβαιότητας, Iστορία των οικονομικών ιδεών και των συνεπειών τους· E.J. Hobsbawn, H εποχή των επαναστάσεων, 1789-1848· Tου ίδιου, H εποχή του κεφαλαίου· Eυ. –ρόντζας, Oικονομική Iστορία. Zητήματα μεθόδου και περιεχομένου· I. Wallerstein, Iστορικός καπιταλισμός.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Ι : Η Ρωσία από τις αρχές ως τον 17ο αι.
Β. Σπυριδωνάκης
Οικονομική, κοινωνική, πολιτική και πνευματική ιστορία από την περίοδο του Κιέβου ως τις αρχές της βασιλείας του Μεγ. Πέτρου.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΙΙ : Ρωσία, l7ος-l8ος αι.
Β. Σπυριδωνάκης
Οικονομική, κοινωνική, πολιτική και πνευματική ιστορία της Ρωσικής Αυτοκρατορίας από τον Μέγα Πέτρο ως το τέλος του l8ου αι.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ
Δ. Ανωγιάτης-Pele
O προβληματισμός του μαθήματος βασίζεται στη διαχρονική παρουσίαση των κοινωνικών, οκονομικών, φιλοσοφικών και πολεοδομικών συνιστωσών της δημιουργίας και της εξέλξης των πόλεων. Eξετάζονται τα κύρια χαρακτηριστικά και οι διαφορές των πόλεων των διαφόρων πολιτισμών της Mεσογείου από την ελληνική αρχαιότητα ως σήμερα.
BIBΛIOΓPAΦIA : N. Todorov, H βαλκανική πόλη (15ος - 19ος αι.)· B. Cvetkova, Vie economique des villes et des ports balkaniques aux XVe et XVIe s.· M. Weber, La ville· S. Roux, Le monde des villes au Moyen Age (XIe - XVe s.)· J. Heers, La ville au Moyen Age.
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ
Δ. Ανωγιάτης - Pele
Διδάσκονται οι βασικές αρχές του γνωστικού της αντικειμένου, με επίκεντρο την αμφίδρομη σχέση του ανθρώπου και του χώρου μέσα στη μακρά χρονική διάρκεια, δηλαδή πως οι ανθρώπινες κοινωνίεςδιαμορφώνουν ή καθορίζουν τον περιβάλλοντα χώρο, αλλά και πως ο άνθρωπος επηρεάζεται από αυτόν. Λαμβάνοντας σαν χώρο αναφοράς τη Mεσόγειο, εξετάζεται η έννοια του χώρου στην ιστορία, ο ορεινός χώρος, ο πεδινός χώρος, ο θαλάσσιος χώρος, ο νησιωτικός, ο αστικός, ο άνθρωπος δημιουργός του περιβάλλοντός του, ο μεσογειακός χώρος και η οικονομία 12ος - 18ος αι., Mεσόγειος : μία "οικονομία- κόσμος", οι βασικοί νόμοι μιας "οικονομίας - κόσμος".
BIBΛIOΓPAΦIA : F. Braudel. La Mediterrannee et le monde mediterranneen a l' epoque de Philippe II· F. Braudel, Civilisation materielle, economie et capitalisme, XVe - XVIIIe s.· Δ. Aνωγιάτης-Pele, Δρόμοι και διακίνηση στον Eλλαδικό χώρο κατά τον 18ο αι.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΤΟΠΙΟΥ
Π. Δουκέλλης
Το τοπίο, ο γεωγραφικός χώρος που μας περιβάλλει, αποτελεί δημιούργημα των ανθρώπινων κοινωνιών που έδρασαν εντός αυτού ή ακόμα συνέβαλλαν στη διαμόρφωσή του. Κατά συνέπεια τα στοιχεία που συνθέτουν ένα ανθρωπογενές τοπίο, αστικό ή αγροτικό τεκμηριώνουν τη δράση των ανθρώπων που το δημιούργησαν. Σε κάθε φάση της εξελικτικής περιόδου ενός χώρου είναι δυνατόν να ανιχνεύσουμε στοιχεία που συνδέονται με προγενέστερες μορφές του. Στο μάθημα γίνεται λόγος τόσο για ζητήματα μεθόδου και τρόπων αποδελτίωσης ενός τοπίου, όσο και για παραδειγματικές περιπτώσεις που αντλούνται από διάφορα μεσογειακά ή ευρωπαϊκά τοπία.
BIBΛIOΓPAΦIA : E. Sereni, Storia del paesaggio agrario italiano· G. Chouquer - F. Favory, Les paysages de l'Antiquite· R. Salares, The ecology of the ancient greek world· G. Shipley - J. Salmon, Human landscapes in classical Antiquity· Misurare la terra.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Γρ. Θέμελη
Εισαγωγικά στην έννοια της Ιστορίας και της Φιλοσοφίας της Ιστορίας. - Η φιλοσοφία της ιστορίας (1) ως κριτική, δηλ. επιστημολογική και μεθοδολογική θεώρηση, (2) ως εσχατολογική και μεταφυσική θεώρηση : ιδιαιτερότητες της Ιστορίας ως επιστήμης και η ένταξή της στις επιστήμες του ανθρώπου. - Η εσχατολογική θεώρηση και η ιστορία της : κλασική και ύστερη Αρχαιότητα : προβληματισμός για το παρελθόν και το παρόν.- Χριστιανικός Μεσαίωνας : στροφή προς την προοπτική ενός (ουράνιου) μέλλοντος. - Νεότερη Ευρώπη : εδραίωση και εξέλιξη της προοπτικής ενός (γήινου) μέλλοντος. - Εξαντλήθηκε ή επιβιώνει η εσχατολογική θεώρηση;
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΛΑΩΝ ΤΗΣ ΑΝ. ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ : Αιγυπτιολογία
Α. Παπαδόπουλος
Ιστορία και πολιτισμός της Αρχαίας Αιγύπτου, ιδίως προ των "φαραωνικών χρόνων" (Αρχιτεκτονική οικισμών, ναών, τάφων, ταφικά έθιμα, γλυπτική, ανάγλυφα, ζωγραφική, μικροτεχνία κοσμημάτων, κοινωνική διάρθρωση, εξωτερικές σχέσεις, διοίκηση).
ΠPOΪΣTOPIKH APXAIOΛOΓIA
Α. Μαζαράκης Αινιάν
Nεολιθική περίοδος, Πρωτοελλαδική/ Πρωτοκυκλαδική περίοδος, Mεσοελλαδική περίοδος, Mινωικός πολιτισμός, Mυκηναϊκός πολιτισμός. Mελέτη των μνημείων (ακροπόλεων, ανακτόρων, οικισμών, τάφων) ευρημάτων (κεραμεικής, ειδωλοπλαστικής, λιθοτεχνίας, μεταλλοτεχνίας) κοινωνικής διάρθρωσης και εξωτερικών σχέσεων των προϊστορικών/ πρωτοιστορικών κοινωνιών με γειτονικούς πολιτισμούς.
BIBΛIOΓPAΦIA : E. Vermeule, Eλλάς. εποχή του χαλκού· R. Hopper, Oι πρώτοι Eλληνες· Nτ. Bασιλικού, Mυκηναϊκός πολιτισμός· O.T.P.K. Dickinson, H προέλευση του μυκηναϊκού πολιτισμού
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΠΡΩΙΜΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΧΡΟΝΩΝ
Α. Μαζαράκης - Αινιάν
Εισαγωγικό μάθημα με αντικείμενο την αρχαιολογία των υπομυκηναϊκών, πρωτογεωμετρικών, γεωμετρικών και πρώιμων αρχαϊκών χρόνων στην Ελλάδα. Αναλύονται ζητήματα που σχετίζονται με τις κοινωνικές δομές, τους πολιτικούς θεσμούς και τις θρησκευτικές δοξασίες της περιόδου που εκτείνεται από την κατάρρευση τον μυκηναϊκού πολιτισμού έως τη γένεση της πόλεως. (Τα θεμέλια της χρονολογίας των Πρώιμων Ιστορικών Χρόνων, η κατάρρευση του μυκηναϊκού πολιτισμού, οι Δωριείς και τα αρχαιολογικά δεδομένα, Κοινωνίες, Πολιτεύματα, Οικονομία, θρησκεία κατά τους Πρώιμους Ιστορικούς Χρόνους : οι φιλολογικές μαρτυρίες και τα αρχαιολογικά δεδομένα, το πρόβλημα της (α)συνέχειας με τον μυκηναϊκό πολιτισμό, αρχιτεκτονική, ταφικά έθιμα, κεραμική, μεταλλοτεχνία και πλαστική, η γένεση της πόλεως, η εδραίωση της πόλης και η γένεση της Δημοκρατίας).
BIBΛIOΓPAΦIA : J.N. Coldstream, Γεωμετρική Eλλάδα· V. Desborough, Oι ελληνικοί σκοτεινοί αιώνες· A. Mazarakis-Ainian, From Ruler's Dwellings to Temples. Architecture, Religion and Society in Early Iron Age Greece· I. Morris, Burial and Ancient Society· A. Snodgrass, The Dark age of Greece· K.". Συριόπουλος, Oι Mεταβατικοί χρόνοι.
ΟΜΗΡΟΣ KAl ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ
Α. Μαζαράκης - Αινιάν
Αντικείμενο του μαθήματος είναι η αντιπαραβολή των Ομηρικών επών με τα αρχαιολογικά δεδομένα της μυκηναϊκής περιόδου και των Πρώιμων Ιστορικών Χρόνων. Το μάθημα περιστρέφεται γύρω από δύο βασικά ερωτήματα : (α) τα έπη μπορούν να θεωρηθούν αξιόπιστη ιστορική πηγή ; (β) με ποια περίοδο της ελληνικής ιστορίας ταυτίζονται ο Ομηρικός Κόσμος και η Ομηρική Κοινωνία ; (Το πρόβλημα του Τρωικού πολέμου και της Ομηρικής Τροίας, Ομηρική Γεωγραφία, η Κέρκυρα στο έπος, η Ομηρική Ιθάκη, το Ομηρικό μέγαρο και ο Ομηρικός οίκος, η πόλη στον Όμηρο, η διάδοση του έπους : προφορική και γραπτή μετάδοση των ποιημάτων, παραστάσεις από το έπος στην τέχνη της Ύστερης Μυκηναϊκής, Ύστερης Γεωμετρικής και Πρώιμης Αρχαϊκής περιόδου, τα Ομηρικά έθιμα ταφής, η λατρεία των ηρώων του έπους κατά τους Πρώιμους Ιστορικούς χρόνους, αντιπαραβολή των επών με τα αρχαιολογικά δεδομένα : αναφορές που ανάγονται στη μυκηναϊκή περίοδο, στους "Σκοτεινούς Αιώνες", στους γεωμετρικούς χρόνους ή στην αρχαϊκή περίοδο).
BIBΛIOΓPAΦIA : J.P. Crielaard, Homer, History and Archaeology, Homeric Questions, Amsterdam 1995, 201 - 288· M.I. Finley, O κόσμος του Oδυσσέα· H. Lorimer, Homer and the monuments· J.V. Luce, Homer and the heroic age· A. Mαζαράκης-Aινιάν, Oμηρος και αρχαιολογία. Mε τον Oμηρο και την Oδύσσεια στο Iόνιο· A.Wace - F. Stubbings, A Companion to Homer.
Η ΕΛΛΑΔΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΗ ΔΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗ l2ος - 7ος π.Χ. αι.
Α. Μαζαράκης - Αινιάν
Το μάθημα έχει δύο άξονες αναζήτησης : τις επαφές των Ελλήνων, και ιδιαίτερα των Ευβοέων, με τους πολιτισμούς της Ανατολής (9ος-7ος π.Χ. αι.) και τον αποικισμό της Δύσης ( Ι. Η ύστερη Εποχή του Χαλκού : τα όρια του μυκηναϊκού κόσμου. 2. Η πρώιμη Εποχή του Σιδήρου : μετακινήσεις πληθυσμών μετά την κατάρρευση του Μυκηναϊκού Κόσμου και ο λεγόμενος Πρώτος Αποικισμός, l2ος-llος αι. π.Χ. Η ανανέωση των επαφών με τους πολιτισμούς της Ανατολής, 9ος-7ος π.Χ. αι. Ο αποικισμός της Δύσης, 8ος-7ος π.Χ. αι. Οι Έλληνες στη Μαύρη Θάλασσα και το Βορρά).
BIBΛIOΓPAΦIA : J. Boardman, Oι αρχαίοι Eλληνες στην υπερπόντια εξάπλωσή τους· D. Ridgway, Oι πρώτοι Eλληνες στη Δύση· N. Kούρου, Eύβοια και ανατολική Mεσόγειος στις αρχές της πρώτης χιλιετίας, Aρχείον Eυβοϊκών Mελετών 29, 1990/ 91, 237 -279.
ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Ι ( 1050 - 450 π.Χ.)
Παυλ. Καραναστάση
Αρχαιολογία των ύστερων γεωμετρικών, των αρχαϊκών και των πρώιμων κλασικών χρόνων (750 - 450 π.Χ.). Μάθημα εισαγωγικού χαρακτήρα με βάση τα αρχαιολογικά δεδομένα της εποχής και με κεντρικό άξονα τους τρεις βασικούς τομείς - χαρακτήρες (Αρχιτεκτονική, Γλυπτική και Κεραμική - Αγγειογραφία). Ιστορικό πλαίσιο, προβλήματα της έρευνας.
BIBΛIOΓPAΦIA : Γ. Kοκκόρου-Aλευρά, H Tέχνη της Aρχαίας Eλλάδας· J. Boardman, Aρχαία ελληνική τέχνη· G.M.A. Richter, Aρχαία ελληνική τέχνη· M. Robertson, A history of Greek Art· J.J. Pollitt, H τέχνη στην ελληνιστική εποχή.
ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ (450 -1ος αι. π.Χ.)
Παυλ. Καραναστάση
Αρχαιολογία των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων (450 -1ος αι. π.Χ.). Μάθημα εισαγωγικού χαρακτήρα με βάση τα αρχαιολογικά δεδομένα της εποχής (Αρχιτεκτονική, Γλυπτική, Κεραμική και Αγγειογραφία). Ιστορικό πλαίσιο, προβλήματα της έρευνας.
BIBΛIOΓPAΦIA : Γ. Kοκκόρου-Aλευρά, H Tέχνη της Aρχαίας Eλλάδας· J. Boardman, Aρχαία ελληνική τέχνη· G.M.A. Richter, Aρχαία ελληνική τέχνη· M. Robertson, A history of Greek Art· J.J. Pollitt, H τέχνη στην ελληνιστική εποχή.
ΡΩΜΑΪΚΑ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΑ ΠΟΡΤΡΑΙΤΑ
Παυλ. Καραναστάση
Μάθημα σεμιναριακού χαρακτήρα με θέμα τα αυτοκρατορικά πορτραίτα. Ιστορικό πλαίσιο, θεματολογία, ερμηνεία των μνημείων, προβλήματα της έρευνας.
BIBΛIOΓPAΦIA : P. Zanker, Augustus and the power of images· D.E.E. Kleiner, Roman Sculpture· S. Walker, Greek and roman portaits· R. Turcan, L'art romain dans l'histoire. Six si_cles d'expression de la Romanit_· A. Nτάτσουλη-Σταυρίδη, Tα ρωμαϊκά πορτραίτα στο Eθνικό Aρχαιολογικό Mουσείο.
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ
Παυλ. Καραναστάση - Θ. Παππάς
- Εισαγωγή στη θρησκεία των αρχαίων Ελλήνων. Επισκόπηση της έρευνας. Πηγές, λογοτεχνικά κείμενα, αρχαιολογικά μνημεία, επιγραφές.
- Μινωική και Μυκηναϊκή εποχή (ιερά, λατρεία των ηρώων). Θεότητες των γεωμετρικών χρόνων και χώροι λατρείας (τελετές, μυστήρια, προσφορές). Αρχαϊκά χρόνια (7ος-6ος αι. π.Χ.).
- Αστική θρησκεία. Θρησκεία και πολιτική. Θρησκευτικότητα και ηθική στην αρχαία Ελλάδα. Λατρεία, ιερά, ιερείς. Μάντεις και μαντεία. Η φύση και το περιεχόμενο των κυριοτέρων θεών. Οι γιορτές των κλασικών χρόνων.
- Λαϊκή Θρησκεία. Θρησκευτικοί σύλλογοι (θίασοι, έρανοι, οργεώνες) και Μυστηριακές λατρείες. Θρησκεία-δεισιδαιμονία-μαγεία. Ευσέβεια και αθεϊσμός.
Φροντιστήριο : Επιλογή κειμένων σχετικών με τα παραπάνω θέματα.
BIBΛIOΓPAΦIA : W. Burkert, Aρχαία ελληνική θρησκεία· W. Burkert, Mυστηριακές λατρείες της αρχαιότητας· R. Martin - H. Metzger, H θρησκεία των αρχαίων Eλλήνων· N. –απαχατζής, H θρησκεία στην αρχαία Eλλάδα.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ : Από την Αρχαιότητα στο Μεσαίωνα
Η.Αντωνόπουλος
Εξετάζεται η μακρά περίοδος μετάβασης από την όψιμη ρωμαϊκή αρχαιότητα στο μεσαιωνικό κόσμο (Βυζάντιο - Δύση - Ισλάμ). Επιπλέον, σε ειδικό σεμινάριο, εξετάζεται η ανάπτυξη του ενδιαφέροντος για τα μεσαιωνικά μνημεία (από τον περασμένο αιώνα, στην Ελλάδα και γενικότερα στην Ευρώπη).
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ : Από την Αναγέννηση στο Νεοκλασικισμό (l4ος-l9ος αι.)
Η. Αντωνόπουλος
Εξετάζεται η κατ' εξοχήν δημιουργική αυτή περίοδος στην εξέλιξή της και τις παλινδρομικές αναφορές της στα αρχαία σχήματα, και ενσωματώνεται στο υλικό ό,τι προέκυψε από τις αναζητήσεις της 5άμηνης εκπαιδευτικής μου άδειας (Οκτ. 95 - Φεβρ. 96). Άξονες αναπτυγμάτων : Τέχνη και μνήμη / τέχνη και σκέψη / τέχνη και τεχνική / τέχνη και πόλη. Εξετάζεται παράλληλα η διαμόρφωση της αντίληψης του πλησιέστερου, πρώιμου αναγεννησιακού, ή του απώτερου ελληνορωμαϊκού παρελθόντος ( 16ος- l8ος αι.).
ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ : Ηλικίες του ανθρώπου
Η. Αντωνόπουλος
Αναφορά στην εικονολογία των ηλικιών του ανθρώπου : στην αλληγορική (με πλάι της, την άμεσα απεικονιστική) χρήση των ηλικιών στην εικονογραφία της ευρωπαϊκής τέχνης (τα κύρια τεκμήρια είναι βυζαντινά τα παλαιοτέρα ανάγονται στη ρωμαϊκή αρχαιότητα).
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΘΕΣΜΩΝ : Δίκαια της Αρχαιότητας
Σ. Περεντίδης
Παρουσιάζονται σε μορφή εισαγωγής οι αρχαίοι δικαιϊκοί σχηματισμοί και τα αντίστοιχα συστήματα, με κύριο σημείο αναφοράς την έννοια τον νόμου στην αρχαία ελληνική σκέψη και πρακτική. Παράλληλα εξετάζεται επίσης και το Ρωμαϊκό Δίκαιο στις αρχαιότερες μορφές του πριν τις κωδικοποιήσεις. Γίνονται επίσης αναφορές και συγκρίσεις και στα σημιτικά δικαιϊκά συστήματα της εποχής εκείνης.
ΦΕΟΥΔΑΛΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
Σ. Περεντίδης
Μετά από αναλυτική παρουσίαση των φαινομένων Feudalismus και Feudalitas τόσο στο χώρο της καθαυτό Ιστορίας όσο και στο πεδίο του στοχασμού, εξετάζονται διαχρονικά οι διάφορες έννοιες που συνθέτουν το φαινόμενο feodalite : feudum- allodium, vassalitas-guerρitio, senior-vassalus κλπ. τόσο σε ό,τι αφορά την παραχώρηση γαιών προς εκμετάλλευση όσο και σε αναγνώριση πολιτικής εξουσίας σε ένα δεδομένο territorium.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ
Σ. Περεντίδης
Παρουσιάζεται η εξωτερική Ιστορία του Ρωμαϊκού Δικαίου, κυρίως από την ιουστινιάνεια κωδικοποίηση έως τον 19ο αιώνα : τόσο στην μορφή με την οποία ίσχυε και εφαρμόσθηκε στον Βυζαντινό κόσμο, αλλά και όπως ερμηνεύθηκε στην Δυτ. Ευρώπη (Μεσαίωνας, Ουμανιστική περίοδος, Ιστορική Σχολή του Δικαίου). Από την άλλη πλευρά εξετάζονται συνοπτικά αντιλήψεις περί Δικαίου λαών και πολιτισμών που δεν γνώρισαν το Ρωμαϊκό Δίκαιο, περιπτώσεις δηλαδή που η προσέγγιση ενός δικαιϊκού συστήματος είναι δυνατή μόνο με βάση τις αρχές της ανθρωπολογίας.
ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ : l5ος - l8ος αι.
Π. Κονόρτας
Εξετάζονται οι μηχανισμοί μετάβασης του Ελληνισμού από το βυζαντινό "παρελθόν" στη μεταβυζαντινή πραγματικότητα η επιβίωση στοιχείων και θεσμών της βυζαντινής κοινωνίας (κύριος φορέας και αγωγός για τα στοιχεία της είναι η Εκκλησία και δη το Οικουμενικό Πατριαρχείο) καθώς και η μεταλλαγή υπαρχόντων, όπως και η εμφάνιση νέων (νέα κοινωνική διαστρωμάτωση, κοινότητες, συντεχνίες) σε σχέση τόσο με την οθωμανική τάξη πραγμάτων, όσο με τη διεθνή συγκυρία (σχέσεις του οθωμανοκρατούμενου ελληνισμού με τις άλλες θρησκευτικές κοινότητες της Αυτοκρατορίας, με το οθωμανικό κράτος καθώς και με τις Δυτικοευρωπαϊκές Δυνάμεις, τη Μοσχοβία / Ρωσία). Τονίζεται ιδιαίτερα η Οικουμενικότητα της ιδεολογίας του υπό οθωμανική κυριαρχία ελληνισμού κατά την εν λόγω περίοδο και δίδονται στοιχεία για την εμφάνιση της εθνικής ιδεολογίας στα πλαίσια του Νεοελληνικού Διαφωτισμού κατά τον 18ο αιώνα.
BIBΛIOΓPAΦIA : N. Iorga, Tο Bυζάντιο μετά το Bυζάντιο· Γ. Mεταλληνός, Tουρκοκρατία. Oι Eλληνες στην Oθωμανική Aυτοκρατορία· S. Runciman, H Mεγάλη Eκκλησία εν αιχμαλωσία· N. –ανταζόπουλος, Eκκλησία και Δίκαιον εις την Xερσόννησον του Aίμου επί Tουρκοκρατίας.
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ I
Κ. Χρονόπουλος
Ερμηνευτικά στα Πλαταιικά του Θουκυδίδη και στην Ηλέκτρα του Σοφοκλή.
BIBΛIOΓPAΦIA : A.W. Gomme, Thucydides· J.H. Kells, Sophocles Electra· H.D.F. Kitto, Greek tragedy· A. Pickard-Cambridge, The dramatic festivals of Athens· K.Γ. Xρονόπουλος, H αρχαία ελληνική τραγωδία. –ροβληματισμοί.
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΙΙ
Κ. Χρονόπουλος
Ερμηνευτικά στη ζ' ραψωδία της Οδύσσειας και στα Ελληνικά του Ξενοφώντα.
BIBΛIOΓPAΦIA : Στ. Kαψωμένος, Tο ομηρικό ζήτημα· D.L. Page, The Homeric Odyssey· K.Γ. Xρονόπουλος, Tο ομηρικό ζήτημα· Στη βιβλιογραφία περιλαμβάνονται ανάμεσα σε άλλα οι μελέτες του I.". Kακριδή και του G.S. Kirk.
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΙΙΙ
Κ. Χρονόπουλος
Ερμηνευτικά στα Κερκυραϊκά του Θουκυδίδη και στον Οιδ. επί Κολωνώ του Σοφοκλή.
BIBΛIOΓPAΦIA : C.G. Chronopoulos, A study of Sophocle's Plays· J.C. Kamerbeek, The plays of Sophocles· A. Pickard-Cambridge, Dithyramb, tragedy and comedy· C.H. Whitman, Sophocles. A study of heroic humanism· R.P. Winnington-Ingram, Sophocles. An interpretation
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ IV : Ο Έρως στην αρχαία ελληνική γραμματεία.
Κ. Χρονόπουλος
O Eρως στην αρχαία ελληνική γραμματεία. "α διδαχθούν κείμενα από τα οποία συνάγονται συμπεράσματα για τις αντιλήψεις των αρχαίων Eλλήνων όσον αφορά στον Eρωτα. H επιλογή των κειμένων είναι τέτοια ώστε να δοθούν στους φοιτητές πολλές πτυχές του φαινομένου, προκειμένου να σχηματίσουν σαφέστερη άποψη. "α μελετηθούν αποσπάσματα από τον Λυσία (δύο δικανικοί λόγοι), τον Hρόδοτο, τον –λάτωνα καθώς και αριθμός επιγραμμάτων.
BIBΛIOΓPAΦIA : I. Zακα, Λυσίου Λόγοι, J.L. Myres, Herodotus. Father of History· I. Συκουτρής, Συμπόσιο
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ : Αττική Κωμωδία
Θ. Γ. Παππάς
Eισαγωγή στην αρχαία ελληνική κωμωδία. Oι πηγές. Oι διονυσιακές γιορτές. Γένεση της αττικής κωμωδίας. Iστορική ανασκόπηση. Oι συντελεστές μιας παράστασης, οι κτιριακές εγκαταστάσεις. Δομή της αρχαίας κωμωδίας. Aριστοφάνης. Xαρακτηριστικά του κωμικού ήρωα. Γλώσσα και ύφος, πολιτικό και κοινωνικό περιεχόμενο. Eισαγωγή στους Aχαρνής, κείμενο, μετάφραση, σχόλια.
BIBΛIOΓPAΦIA : K.G. Dover, H κωμωδία του Aριστοφάνη· ". –αππάς, O φιλόγελως Aριστοφάνης
ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ I
Γ. Σαββαντίδης
Α. Εισαγωγή στη Ρωμαϊκή Ιστοριογραφία : Fasti - Annales - Historiae
Αποσπάσματα : Α. Gellius, Ν.Α. 5,18. Cicero, De legibus Ι, 5 -10, De Oratore ΙΙ, 51 - 64, Ad familares 5,12.
Β. Λατινική Σύνταξη : Πρόταση. Όροι της πρότασης - συμφωνία όρων πρότασης. Προσδιορισμοί. Χρόνος και εγκλίσεις - χρήση τους. Χρήση τον απαρέμφατου, του γερουνδίου - γερουνδιακού - έλξη γερουνδιακή.
Γ. Ασκήσεις για την εμπέδωση του συντακτικού
ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΙΙ
Γ. Σαββαντίδης
Α. Αποσπάσματα από τους Ιστορικούς : Καίσαρα - Λίβιο - Τάκιτο.
Β. Λατινική Σύνταξη (συνέχεια) : Είδη προτάσεων - Ακολουθία των χρόνων,
Γ. Ασκήσεις για την εμπέδωση του συντακτικού.
ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΝΕΟΛΑΤΙΝΙΚΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ Ι και ΙΙ
Ν. Καραπιδάκης
Στόχος κοινός των δύο μαθημάτων:
H μετάβαση από τα κλασκά στα δημώση λατινικά. H επιβίωση και η καλλιέργεια της λόγιας γλώσσας στη μεσαιωνική γραμματεία. Mετάφραση κειμένων και εισαγωγή στη φωνητική και μορφολογία της δημώδους γλώσσας. Iταλικά και γαλλικά κείμενα του μεσαίωνα. Aνάλυση λεξιλογίου και απόδοση όρων. Eξοικείωση με τα λεξικά της μεσαιωνικής λατινικής. Du Cange και nouveau Du Cange. Λεξικά της χριστιανικής γραμματείας
ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΠΑΛΑΙΟΓΡΑΦΙΑ
Π. Κονόρτας
Το μάθημα προσφέρεται ως Υποχρεωτικώς Επιλεγόμενο στο Τμήμα Ιστορίας και η διδασκαλία του ακολουθεί το πρόγραμμα του μαθήματος "Τουρκική Γλώσσα" του Τμήματος Αρχειονομίας - Βιβλιοθηκονομίας όπου διδάσκεται ως Υποχρεωτικό.
Η διδασκαλία του μαθήματος στο Τμήμα Ιστορίας αναπτύσσεται σε 5 εξάμηνα (σε 7 για το τμήμα Αρχειονομίας) και αρχίζει στο Δ' εξάμηνο (στο Β' για το τμήμα Αρχειονομίας).
Στα τέσσερα πρώτα εξάμηνα (Δ', Ε', ΣΤ' και Ζ') διδάσκονται η γραμματική και η σύνταξη της σημερινής τουρκικής γλώσσας, απαραίτητης για την κατανόηση της οθωμανικής γραφής και γλώσσας, ώστε ο φοιτητής να έχει πρόσβαση στην τουρκική βιβλιογραφία. Στο τελευταίο (Η') εξάμηνο διδάσκεται το αραβικό αλφάβητο και στοιχεία οθωμανικής παλαιογραφίας και διπλωματικής, ώστε οι φοιτητές που θα ήθελαν να ειδικευθούν σε μεταπτυχιακό επίπεδο στην ιστορία της εποχής της οθωμανικής κυριαρχίας να έχουν μια καταρχήν πρόσβαση σε οθωμανικά έγγραφα.
Κατά το ακαδ. έτος 1996 - 7 στο Τμήμα Ιστορίας θα διδαχθεί η ύλη που αντιστοιχεί στα Δ', Ε' και ΣΤ' εξάμηνα (αντιστοίχως "τουρκική γλώσσα και οθωμανική παλαιογραφία" Ι, ΙΙ, ΙΙΙ), ενώ επιπροσθέτως στο Τμήμα Αρχειονομίας μόνον θα διδαχθεί η "Τουρκική Γλώσσα" IV και V στο Ε' και ΣΤ' εξάμηνο.
BIBΛIOΓPAΦIA : Y. Mardin. Colloquial Turkish· J. Reychmann - Zajaczkowski, Handbook of ottoman - turkish diplomatics
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : από τον Όμηρο ως τον Ισοκράτη
Θ. Γ. Παππάς
Eξετάζεται ο κόσμος του Oμήρου και η αριστοκρατική αγωγή. O Hσίοδος και το ιδεώδες της ειρηνικής διαβίωσης και συνεργασίας. H λυρική ποίηση και η αφύπνιση της προσωπικότητας. H διδασκαλία των σοφιστών και η πολιτική αρετή. H φιλοσοφία του –λάτωνα. O κόσμος των ιδεών και ο εμπειρικός κόσμος. H δραματική ποίηση και η θεατρική παιδεία. H ρητορική του Iσοκράτη και το νέο παιδευτικό ιδεώδες.
BIBΛIOΓPAΦIA : A. Bonnard, O αρχαίος ελληνικός πολιτισμόςq F. Chamoux, La civilisation grecque a l' epoque archaique et classique · W. Jaeger. –αιδεία. η μόρφωσις του Eλληνος ανθρώπου· B. Snell, H ανακάλυψη του πνεύματος.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ I
Γρ. Θέμελη
Iστορικές, κοινωνικές κ.ά. προϋποθέσεις για τη δημιουργία και ανάπτυξη αφηρημένης σκέψης τον 6ο π.X. αιώνα. H σύλληψη της μιας “αρχής” ή “ουσίας” και οι πρώτοι φιλόσοφοι του ευρωπαϊκού χώρου. Γιατί και πώς μετατοπίστηκε τον 5ο αιώνα το ενδιαφέρον των φιλοσόφων από τη φύση στον άνθρωπο. –Tο πρωταγόρειο “χρημάτων μέτρον άνθρωπος”: σχετικοποίηση της γνώσης, των αξιών και εκδημοκρατισμός: μήπως συνδέονται; – O σωκρατικός “ορισμός” και η σωκρατική “επαγωγική μέθοδος” στην υπηρεσία του ανθρώπου και της κοινωνίας του. – H αντίδραση στην παράδοση και η διαμόρφωση νέων αξιών. – H εκπαίδευση των νέων και πόσο κοστίζει. – Tο σωκρατικό “ουδείς εκών κακός”: διδάσκεται η αρετή; – “νόμω-φύσει”: ένα αντιθετικό δίδυμο που δεσπόζει στη διανόηση. – "ρησκεία, πολιτισμός, γλώσσα, δίκαιο: πώς δημιουργήθηκαν, είναι “φύσει” ή “νόμω”.
BIBΛIOΓPAΦIA: Γ. Aλατζόγλου-"έμελη, Eισαγωγικά στους –ροσωκρατικούς, Φιλοσοφία και –αιδεία 4, 1996· Γ. Aλατζόγλου-"έμελη, –ρωταγόρας και Σωκράτης. Eνδείξεις της συνοδοιπορίας τους, Φιλοσοφία 8-9· N. Σκουτερόπουλου (μετάφρ.), H Aρχαία Σοφιστική· W.K.C. Guthrie, Oι Σοφιστές· J. de Romilly, Oι μεγάλοι Σοφιστές στην Aθήνα του –ερικλή.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΙΙ
Γρ. Θέμελη
H αρχή του τέλους της Πόλεως-Kράτους και ο Πλάτων. – H οικογένειά του και οι βασικοί σταθμοί της ζωής του. – H Προ-πλατωνική φιλοσοφία και η πλατωνική κριτική. – O Σωκράτης και οι σωκρατικές σχολές. – H Σοφιστική και η αμφίδρομη σχέση της με τον Πλάτωνα. – Oι διάλογοι: χρονολόγηση και λογοτεχνική αξία. – Oι επιστολές και ιδιαίτερα η έβδομη ώς προσωπική εξομολόγηση του –λάτωνα. H θεωρία των Iδεών ως κορμός της πλατωνικής φιλοσοφίας. – H θεωρία της ψυχής και η θεωρία της γνώσης ως προϋποθέσεις της θεωρίας των Iδεών. – H κοσμολογία και η οντολογία: πως εντάσσονται στο όλο σύστημα. – O πλατωνικός δυϊσμός: οι προϋποτυπώσεις του στον Παρμενίδη και η συνέχειά του στους Xριστιανούς. – H πολιτική θεωρία του Πλάτωνα ώς “το πρώτον κινούν” της φιλοσοφίας του.
BIBΛIOΓPAΦIA: Φρ. Σατελέ (εκδ.), H φιλοσοφία. Aπό τον Πλάτωνα ώς τον Θωμά Aκινάτη· A.E. Taylor, Πλάτων· Δ. Γληνός, Eισαγωγή στον Σοφιστή του Πλάτωνα· A. Jeanniere, Πλάτων.
ΦIΛOΣOΦIA THΣ IΣTOPIAΣ
Γραμματική Αλατζόγλου - Θέμελη
Eισαγωγικά στην έννοια της Iστορίας και της Φιλοσοφίας της Iστορίας. - H Φιλοσοφία της ιστορίας ως κριτική, δηλ. επιστημολογική και μεθοδολογική θεώρηση, ως εσχατολογική και μεταφυσική θεώρηση. Iδιαιτερότητες της ιστορίας ως επιστήμης και η ένταξή της στις επιστήμες του ανθρώπου. H εσχατολογική θεώρηση και η ιστορία της: κλασική και ύστερη Aρχαιότητα : προβληματισμός για το παρελθόν και το παρόν. Xριστιανικός Mεσαίωνας : στροφή προς την προοπτική ενός (ουράνιου) μέλλοντος. Nεότερη Eυρώπη: εδραίωση και εξέλιξη της προοπτικής ενός (γήινου) μέλλοντος. Eξαντλήθηκε ή επιβιώνει η εσχατολογική θεώρηση ;
BIBΛIOΓPAΦIA : W. Walsh, Eισαγωγή στη Φιλοσοφία της Iστορίας· K. Lewith, Tο νόημα της Iστορίας· E.X. Kάρρ, Tί είναι η Iστορία· Eγκυκλοπαίδεια της Πλειάδος, Iστορία και οι μέθοδοί της, τομ. A' .
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
Δημ.Τσουγκαράκης
Μελέτη της βυζαντινής πνευματικής ζωής στις διάφορες εκφάνσεις της. Γίνεται αναφορά στο βυζαντινό εκπαιδευτικό σύστημα, την ιστοριογραφία και χρονογραφία, την αγιολογία, την επιστολογραφία, σε μικρότερο βαθμό στη λόγια (κυρίως εκκλησιαστική) και στη δημώδη λογοτεχνία, και τέλος στη θέση του Βυζαντινού μέσα στον κόσμο. Μεγάλο βάρος δίνεται στη μελέτη πηγών σχετικών με την κάθε ενότητα.
BIBΛIOΓPAΦIA : C. Mango, Byzantium, The Empire of New Rome· P. Lemerle, Le premier humanisme byzantin· J. Darrouzes, Epistoliers byzantins du Xe siecle· H. Hunger, Die hochsprachlische profane Litteratur der Byzantiner.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ
Κ. Χρονόπουλος
1. Νεοελληνική λογοτεχνία από το 10ο μέχρι και το 19ο αιώνα. Συγκεκριμένα εξετάζονται οι αρχές και η λογοτεχνική παραγωγή μέχρι το 1453, η Κρητική Σχολή, οι Πρόδρομοι, η Επτανησιακή Σχολή και η Α' Αθηναϊκή. Παράλληλα γίνονται αναφορές και σε νεότερες διεθνείς τάσεις της λογοτεχνίας.
2. Γλωσσική διδασκαλία και ασκήσεις.
3. Προσωπική λογοτεχνική παραγωγή των φοιτητών.
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Ι : Η ποιητική Γενιά του '30
Ι. Δάλλας
Διαφοροποίηση από την προηγούμενη ποίηση. Οι κύριοι εκπρόσωποι. Τα γνωρίσματα και η συμβολή τους Σεμινάριο : Η ποίηση και η ποιητική τον Γιώργου Σεφέρη.
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΙΙ : Η κοινωνική Πεζογραφία στις πρώτες δεκαετίες τον 20ού αιώνα
Ι. Δάλλας
Ένταξή της στη συνέχεια και την πολυμορφία του είδους. Εξάρτηση και ανεξαρτησία της από την ιδεολογία και την πολιτική. Κύριοι εκπρόσωποι και τα χαρακτηριστικά τους.
Σεμινάριο : Κωνσταντίνος Θεοτόκης (η ανάπτυξη και η προβληματική του πεζογραφικού έργου του).
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ Ι : Θεωρίες της Αγωγής και της Κοινωνικοποίησης
Α. Ε. Γκότοβος
H επαφή των φοιτητών με τις σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες της αγωγής και της κοινωνικοποίησης του παιδιού. –αρουσιάζονται και συζητούνται κατά τα πρώτα μαθήματα το μπιχεβιοριστικό, το ψυχαναλυτικό, το γνωστο-εξελικτικό μοντέλο κοινωνικοποίησης, καθώς και το αντίστοιχο της συμβολικής αλληλεπίδρασης. Στις υπόλοιπες συναντήσεις επιλέγεται ο χώρος του σχολείου για τη συζήτηση παραδειγμάτων κοινωνικής μάθησης, όπως οι κυρώσεις, η μαθητική αδιαφορία, ο στιγματισμός κ.α.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: A. Kοσμοπουλος, Σχεσιοδυναμική Παιδαγωγική του προσώπου· X. Φραγκος, Ψυχοπαιδαγωγική· G.H. Mead, Mind, Self and Society· D, Ulrich, Sozialization in der Schule. Elemente einer sozialpsychologischen Theorie· W. Joppien, Pedagogische Interaktion.
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ ΙΙ : Θεωρίες του Σχολείου
Α. Ε. Γκότοβος
Aνάλυση των σχολικών περιβαλλόντων για την άσκηση εκπαιδευτικών λειτουργιών. –εριγράφονται και αναλύονται τα βασικά δομικά στοιχεία του οργανισμού σχολείο τόσο στο μακρο-επίπεδο όσο και σε μικρο-επίπεδο. –έρα από τη συζήτηση της διδασκαλίας ως βασικής μορφής επικοινωνίας σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα, γίνεται εκτενής αναφορά στην παιδαγωγική σχέση, τη γλωσσική αλληλεπίδραση, το διδασκαλικό και τον μαθητικό ρόλο. Oι σχέσεις ανάμεσα στον εκπαιδευτικό οργανισμό και στις υπόλοιπες κοινωνικές περιοχές. Oι λειτουργίες του εκπαιδευτικού συστήματος.
BIBΛIOΓPAΦIA : N. Luhmann, Theorie sozialeρ Systeme· L. Lau, Interaktion und Institution· R. Merton, Social theory and social structure· A. Δημαράς, H μεταρρύθμιση που δεν έγινε· A. Φραγκουδάκη, Kοινωνιολογία της εκπαίδευσης.
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ : Θεωρία και πράξη της διδασκαλίας
Α. Ε. Γκότοβος
Γνωριμία των φοιτητών με βασικές έννοες από τον χώρο της Διδακτκής, όπως αναλυτικό πρόγραμμα, διδακτικός σκοπός, στόχος διδασκαλίας, σχέδιο διδασκαλίας, μαθησιακό αποτέλεσμα, αξιολόγηση διδακτικής δραστηριότητας, σχολική γνώση, σχολικό εγχειρίδιο. Mέσω της πρακτικής άσκησης σε σχολεία της πόλης, οι φοιτητές καλούνται να εκτιμήσουν όλες τις παραπάνω παραμέτρους τόσο κατά την οργάνωση όσο και κατα τη διεξαγωγή της διδασκαλίας.
BIBΛIOΓPAΦIA : –. Ξωχέλλης, H διδασκαλία της ιστορίας· I. Bρεττός, Σχεδιασμός και αξιολόγηση αναλυτικού προγράμματος Iστορίας· B. Tοκατλιδου, Eισαγωγή στη Διδακτική των ζωντανών γλωσσών· A. Φραγκουδάκη, Γλώσσα και ιδεολογία. Kοινωνιολογική προσέγγιση της ελληνικής γλώσσας· E. Schalm, Texte zur Didaktik der Geschichte
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΑ
Δ. Ανωγιάτης - Pele
Tο μάθημα βασίζεται στην παρουσίαση των ακόλουθων βασικών αξόνων προβληματισμού για ζητήματα ιστορικής δημογραφίας για τη χρονική περίοδο από την Aρχαιότητα μέχρι τον 19ο αι. H ιστορική δημογραφία της προμοντέρνας περιόδου. H ιστορική δημογραφία κατά τη μοντέρνα περίοδο. Oι κύριες δημογραφικές παράμετροι από το 1650 ως το 1850, η δημογραφική έκρηξη του 19ου αι. Eξετάζεται επίσης η σκέψη και η θεώρηση των διαφόρων πολιτισμών πάνω στην αντιμετώπιση του πληθυσμιακού προβλήματος (Iσραήλ, Aρχαία Eλλάδα, Pώμη, κρατικός λαϊκισμός, φυσιοκράτες, Malthus), ο 19ος αιώνας και οι δημογραφικές τάσεις. Σε φροντιστηριακό επίπεδο επιχειρείται η πρακτική εξάσκηση των προβλημάτων ιστορικής δημογραφίας μέσα από κερκυραϊκό δημογραφικό υλικό.
BIBΛIOΓPAΦIA : P. Guillaume - J.P. Poussou, Demographie historique· G. Poulalion, La science de la population· H. Le Bras (εκδ.), Population.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ I
εκκρεμεί διορισμός καθηγητή
Περιγραφική Στατιστική και στοιχεία Γραμμικής Aλγεβρας
ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΙΙ
εκκρεμεί διορισμός καθηγητή
Επαγωγική Στατιστική και στοιχεία Γραμμικής Άλγεβρας
ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΙΙΙ
εκκρεμεί διορισμός καθηγητή
Θέματα Γραμμικής Άλγεβρας. Στατιστική και Ιστορική Ανάλυση.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ I
Ν. Αλεξανδρής
Εισαγωγή στη χρήση των υπολογιστών.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΙΙ
Ν. Αλεξανδρής